Chính sách ngân hàng năm 2025 (Kỳ 2): Nâng cao an toàn, thử nghiệm cho vay ngang hàng
Năm 2025, nhiều chính sách, quy định được đưa ra nhằm nâng cao an toàn, bảo mật thông tin của khách hàng khi giao dịch trong hệ thống ngân hàng. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành 2 quyết định trong việc tạo lập môi trường và điều kiện thử nghiệm cho vay ngang hàng.
Không xác thực sinh trắc học, không chuyển khoản được
Khoản 5, Điều 17, Thông tư 17/2024/TT-NHNN quy định ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khi hướng dẫn khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán phải đảm bảo một trong những nguyên tắc: Chỉ được thực hiện rút tiền, giao dịch thanh toán bằng phương tiện điện tử trên tài khoản thanh toán khi đã hoàn thành việc đối chiếu khớp đúng giấy tờ tùy thân và thông tin sinh trắc học của chủ tài khoản hoặc người đại diện (đối với khách hàng cá nhân) hoặc người đại diện hợp pháp (đối với khách hàng tổ chức)…
Khoản 6, Điều 16, Thông tư 18/2024/TT-NHNN cũng nêu rõ: Thẻ chỉ được sử dụng để thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử khi đã hoàn thành việc đối chiếu thông tin khớp đúng với giấy tờ tùy thân và thông tin sinh trắc học của chủ thẻ.
Như vậy, kể từ ngày 01/01/2025, nếu khách hàng không cung cấp dữ liệu sinh trắc học, đồng thời chưa được kiểm tra và đối chiếu thì sẽ bị dừng toàn bộ các giao dịch trực tuyến. Trường hợp có nhu cầu thì chỉ có thể trực tiếp đến ngân hàng để giao dịch.
Thử nghiệm cho vay ngang hàng
Ngày 29/04/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 94/2025/NĐ-CP quy định cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng, áp dụng từ 01/07/2025.
Theo Nghị định, cơ chế thử nghiệm áp dụng với 3 nhóm giải pháp Fintech: Chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình mở (Open API) và cho vay ngang hàng. Các tổ chức đủ điều kiện tham gia gồm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (trừ hoạt động cho vay ngang hàng), công ty Fintech, các cơ quan quản lý liên quan, cũng như khách hàng và các bên liên quan khác.
Thời gian thử nghiệm cho mỗi giải pháp Fintech tối đa là 2 năm, tính từ thời điểm được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy chứng nhận. Trường hợp cần thiết, thời gian này có thể được gia hạn. Việc thử nghiệm chỉ được thực hiện trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam, không áp dụng cho các hoạt động xuyên biên giới.
Mỗi tổ chức tham gia chỉ được triển khai giải pháp trong phạm vi ghi rõ trong giấy chứng nhận. Riêng đối với các công ty cho vay ngang hàng, phạm vi thử nghiệm sẽ được xác định cụ thể, giới hạn rõ ràng. Các công ty này không được tự cung cấp biện pháp bảo đảm cho khoản vay, không được hoạt động như một khách hàng vay, cũng như không được cung cấp dịch vụ cho vay cho các công ty cầm đồ.
Để triển khai việc thử nghiệm giải pháp cho vay ngang hàng theo quy định tại Nghị định nói trên, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành 2 quyết định trong việc tạo lập môi trường và điều kiện thử nghiệm.
Đầu tiên là Quyết định số 2866/QĐ-NHNN, ngày 22/07/2025, quy định về dư nợ tối đa đối với một khách hàng vay tại một giải pháp cho vay ngang hàng là 100 triệu đồng. Đồng thời, giới hạn được thiết lập đối với tổng dư nợ của mỗi khách hàng tại tất cả các giải pháp cho vay ngang hàng cùng tham gia cơ chế thử nghiệm là 400 triệu đồng.
Tiếp theo đó là Quyết định số 2970/QĐ-NHNN, ngày 11/08/2025, hướng dẫn về việc kết nối, báo cáo và kiểm tra thông tin tín dụng của khách hàng giữa các công ty cho vay ngang hàng và Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC). Quyết định này quy định cụ thể về điều kiện kỹ thuật để kết nối với CIC, danh mục chỉ tiêu, thời hạn và tần suất cung cấp, quyền và nghĩa vụ của công ty tham gia cơ chế thử nghiệm khi kết nối với CIC.
Việc tham gia hệ thống thông tin tín dụng sẽ giúp các công ty tham gia cơ chế thử nghiệm có cơ sở quản lý dư nợ tối đa của khách hàng tại nền tảng của mình, cũng như toàn bộ các nền tảng theo quy định; đồng thời, có thể có thêm thông tin về bên đi vay để cung cấp cho bên cho vay (khi được sự chấp thuận của bên đi vay theo quy định pháp luật hiện hành), góp phần nâng cao chất lượng khoản vay.
Việc ban hành 2 Quyết định nêu trên khẳng định sự sẵn sàng của NHNN trong việc đồng hành cùng các tổ chức công nghệ tài chính, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tài chính toàn diện trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát rủi ro.
Các quyết định này là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo điều kiện để các tổ chức có nhu cầu đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm có thể chủ động nghiên cứu, chuẩn bị các điều kiện về kỹ thuật và năng lực quản trị, vận hành giải pháp cho vay ngang hàng.
Chuyển tiền từ 500 triệu đồng trở lên phải báo cáo
Nội dung này được NHNN quy định tại Thông tư 27/2025/TT-NHNN, ban hành ngày 15/09/2025, nhằm hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền.
Cụ thể, tổ chức tài chính giao dịch chuyển tiền điện tử trong nước có giá trị giao dịch chuyển tiền điện tử từ 500 triệu đồng trở lên hoặc bằng ngoại tệ có giá trị tương đương, chuyển tiền điện tử quốc tế từ 1,000 USD trở lên hoặc bằng ngoại tệ khác có giá trị tương đương thì phải có trách nhiệm thu thập thông tin và báo cáo Cục Phòng, chống rửa tiền bằng dữ liệu điện tử.
Các giao dịch chuyển tiền điện tử không phải báo cáo bao gồm: Giao dịch chuyển tiền bắt nguồn từ giao dịch sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng hoặc thẻ trả trước để thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ; Giao dịch chuyển tiền và thanh toán giữa các tổ chức tài chính mà người khởi tạo và người thụ hưởng đều là các tổ chức tài chính thực hiện hoạt động nhân danh tổ chức mình.
Thông tư này cũng quy định khi mang kim khí quý (trừ vàng) gồm: bạc, bạch kim, đồ mỹ nghệ và đồ trang sức bằng bạc, bạch kim, các loại hợp kim có bạc, bạch kim; đá quý (kim cương, ruby, saphia và emorot), công cụ chuyển nhượng có giá trị từ 400 triệu đồng thì phải khai báo với hải quan cửa khẩu khi cá nhân xuất cảnh, nhập cảnh và giấy tờ xuất trình cho hải quan cửa khẩu.
Đón đọc kỳ 3: Nhà đầu tư nước ngoài, tỷ lệ an toàn và xếp hạng tín nhiệm
Cát Lam
