Dòng xe du lịch chiến lược: Có cần Vama vào cuộc ?
Thực ra câu hỏi này hơi khó hay nói cách khác là hơi vô lý. Những điểm nào tạo ra cái khó và cái được xem là vô lý đó? Nhiều, quá nhiều là đằng khác. Nhưng, trong bài viết này tôi chỉ muốn nhấn mạnh đến một vấn đề: Liệu có phải cái gì liên quan đến chính sách về ôtô là các bộ, ngành và cơ quan quản lý đều phải xem ý định, quan điểm của Vama là một trong những nội dung quan trọng nhất? Nên hay không?
Cần thiết
Nói hai chữ cần thiết là theo quan điểm của hầu hết các thành viên Vama (trừ một hai doanh nghiệp thành viên không có ý kiến, có thể xem là đồng nghĩa với việc việc này không thực sự cần thiết) trong vấn đề Việt nam có cần xây dựng một chiến lược phát triển dòng xe chủ đạo, chiến lược trong phân khúc xe du lịch. Nhưng tại sao Vama lại không đồng tình với quan điểm mà Bộ Công Thương đề xuất về vấn đề này? Có nhiều lý do, nhưng hầu hết ý kiến của các chuyên gia kỳ cựu đều khẳng định, cũng giống như DDDN đã từng có bài viết về vấn đề này là họ đang muốn thành viên nào trong Hiệp hội của họ cũng được tham gia dòng xe chiến lược này. Điều này đồng nghĩa với việc họ có cơ hội thu lợi nhuận trong vấn đề này, mà cơ hội này thì quá rõ. Tại sao ? Tại vì đã là dòng xe chiến lược thì chắc chắn sẽ nhận được ưu đãi xét về một góc độ nào đó. Nghĩa là lợi nhuận thu được từ đề án phát triển dòng xe chiến lược này sẽ tốt hơn hiện tại.
Bàn sâu hơn về hai chữ “cần thiết” thì có qua nhiều vấn đề như có cần thiết hay không, ai tham gia, tham gia như thế nào, ở mức độ nào ? Cụ thể là ưu đãi những gì, có mới hoàn toàn hay không hay là vẫn lập lại những gì như cũ ?... Tuy nhiên, quan trọng nhất, mấu chốt nhất là liệu mục tiêu cuối cùng của việc “cần thiết” này là gì ? Có thực hiện được hay không ? Hay để rồi vẫn tiếp tục điệp khúc cũ là cứ làm và không làm sao để đạt được mục tiêu đề ra (có thể hiểu và nhìn nhận được điều này khi hai điểm mấu chốt từ khi các liên doanh vào VN, được thành lập ở VN đến nay là ngành công nghiệp ôtô VN xét ở góc độ nội địa hoá, dù theo cách tính nào thì vẫn không đạt được yêu cầu. Còn ở góc độ người tiêu dùng thì giá xe vẫn luôn luôn quá cao, quá đắt).
Trong văn bản mới đây gửi Văn phòng Chính phủ và nhiều bộ, ngành liên quan, Vama khẳng định về “sự cần thiết phải có dòng xe chiến lược cho sự phát triển lâu dài của ngành công nghiệp ôtô và các ngành công nghiệp phụ trợ của VN...”. Điệp khúc này nghe rất quen trong nhiều năm và trong nhiều vấn đề khác nữa của lĩnh vực ôtô. nhưng điều quan trọng nhất là Vama lại chưa cho ý kiến nên làm thế nào về vấn đề này? Mâu thuẩn nằm ở chỗ đó. Tôi xin trích lại phần tiếp theo của những dấu... trên: “Tuy nhiên, đây là một vấn đề rất lớn và vô cùng quan trọng, nên các nội dung được đề cập trong đề xuất của Bộ Công Thương cần phải được nghiên cứu và thảo luận kỹ lưỡng hơn nữa”
Và không cần thiết
Xung quanh đề xuất của Vama: “Chúng tôi kính đề nghị Chính phủ gấp rút thành lập một nhóm nghiên cứu bao gồm các bộ, ngành có liên quan bao gồm Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cùng với Vama và các thành phần kinh tế khác để nghiên cứu sâu hơn nhằm tìm ra xe chiến lược tối ưu nhất cho VN. Việc thảo luận rộng rãi cũng rất cần thiết trước khi đi đến quyết định cuối cùng” đã được một chuyên gia cao cấp chuyên nghiên cứu về lĩnh vực ôtô phản biện về sưjự không cần thiết.
Theo chuyên gia này, những đề xuất của Vama hoàn toàn đúng, nhưng không cần thiết vì nó quá chung chung, mà việc lấy ý kiến của Vama, nếu thực sự cần thiết là cần cái cụ thể. Mà muốn cụ thể thì quan điểm của Vama là phải chờ. Tuy nhiên, điều này không hợp lý lắm khi phân tích lại quá trình để đưa ra quan điểm về dòng xe chiến lược trong phân khúc xe du lịch của Bộ Công Thương cũng như ý kiến nêu trên của Vama. Những phân tích sau có thể chỉ ra rằng Vama có thực sự quan tâm hay không? Dư luận về vấn đề dòng xe chiến lược này đã có từ lâu, thậm chí là rất lâu nhưng tại sao Vama lại không có ý kiến cụ thể, rõ ràng (Không phải là ý kiến chung chung về sự cần thiết hay không, mà phải là ý kiến làm thế nào). Không cần thiết phải thành lập một nhóm nghiên cứu vì những vấn đề này đã được Bộ Công Thương tổ chức một cuộc hội thảo, toạ đàm công khai với sự tham dự của gần như đầy đủ các Bộ, ngành liên quan cũng như nhiều doanh nghiệp (có cả các doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ trợ). Hai vấn đề trên có thể cho thấy những điều mà Vama đưa ra trong văn bản gửi các Bộ, ngành nêu trên là không cần thiết vì vấn đề này đã quá rộng rãi, công khai.
Một chuyên gia về ôtô cho rằng: “lĩnh vực ôtô tương đối nhạy cảm và thực tế nếu có chuẩn bị cho sự phát triển các dòng xe chiến lược nào đó thì các DN ôtô phải biết đầu tiên. Và nếu họ biết thì ngay lập tức họ sẽ có ý kiến. Nếu họ không có ý kiến thì cứ thế mà làm. Mời họ tham gia ý kiến là cần thiết, rất cần thiết, nhưng không phải cái gì cũng đồng ý với quan điểm của họ. Họ cũng chỉ là Doanh nghiệp và cao hơn doanh nghiệp là các nhà quản lý trong từng lĩnh vực cụ thể (không riêng gì ôtô) cần phải nhìn thấy và tạo điều kiện cho lợi ích của nhiều bên như cụ thể trong trường hợp này là dòng xe chiến lược có giúp ngành công nghiệp ôtô VN phát triển, thu được lợi nhuận, cạnh tranh được với các nước trong khu vực; doanh nghiệp ôtô VN được lợi gì từ việc triển khai phát triển dòng xe này và cuối cùng là người tiêu dùng có được dùng xe có chất lượng nhưng giá cả lại hợp lý, ít nhất là với những nước mà ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đang dự định cạnh tranh với họ như Thái Lan, Trung Quốc, Philipinnes, Malaysia... Những vấn đề này lại không phải do Vama quyết định và rốt cuộc thì họ nên tham gia, nhưng cũng như nhiều DN khác trong và ngoài Vama là nên tham gia ý kiến. Và cũng chỉ nên dừng lại ở đó mà thôi.
Linh Anh
diễn đàn doanh nghiệp
