Dự báo hướng vận động của thị trường tài chính - tiền tệ
Nhu cầu vay vốn, lãi suất, lạm phát dự báo sẽ tiếp tục tăng. Nhu cầu ngoại tệ kết hợp với xu hướng dịch chuyển các nguồn tiết kiệm từ VND sang USD sẽ tăng mạnh, gây sức ép lên thị trường ngoại hối và tăng tỷ giá hối đoái...
Nhu cầu vay vốn, lãi suất, lạm phát dự báo sẽ tiếp tục tăng. Nhu cầu ngoại tệ kết hợp với xu hướng dịch chuyển các nguồn tiết kiệm từ VND sang USD sẽ tăng mạnh, gây sức ép lên thị trường ngoại hối và tăng tỷ giá hối đoái.
Đó là những dự báo cơ bản về xu hướng vận động chính trên thị trường tài chính - tiền tệ tỏng thời gian tới.
Có thể nhận thấy, trong tháng 8, nền kinh tế thế giới liên tục chịu ảnh hưởng của 2 nhân tố là giá dầu leo thang và Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất. Đây là những nhân tố chính tác động đến nền kinh tế Việt
Nhìn lại hoạt động của thị trường tài chính - tiền tệ trong tháng 8/2005 có thể rút ra một số nhận xét.
Thứ nhất, do ảnh hưởng của giá dầu thô, giá cả tiêu dùng tiếp tục tăng. Chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 8 tăng 0,4% so với tháng trước. Tính chung 8 tháng, chỉ số giá tiêu dùng tăng 6,0% so với 12/2004 và tăng 7,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thứ hai, các ngân hàng thương mại cổ phần trong nước đồng loạt tăng lãi suất huy động và cho vay cả bằng VND và USD. Lãi suất huy động USD tăng thêm 0,1 đến 0,4%/năm, hiện ở mức 3,95%/năm (Ngân hàng ngoại thương Việt Nam), lãi suất cho vay USD tăng lên, nằm trong khoảng 5,0% đến 6,5% tuỳ theo đối tượng khách hàng và tuỳ từng đối tượng đầu tư.
Mặc dù Ngân hàng Nhà nước vẫn giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn là 6,0%/năm, lãi suất chiết khấu là 4,0%/năm và lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam là 7,8%/năm nhằm cố gắng bình ổn mặt bằng lãi suất song do lãi suất USD tăng, cộng thêm chỉ số giá tăng cao đã đẩy lãi suất huy động và cho vay VND của các ngân hàng thương mại tăng lên. Lãi suất huy động VND của các ngân hàng cổ phần tăng thêm 0,02% đến 0,05%/tháng và đứng ở mức 9,1%/năm với kỳ hạn 12 tháng.
Tăng trưởng kinh tế gặp khó khăn
Lãi suất cao đã và sẽ tác động tới tăng trưởng kinh tế, hiện nay, lãi suất cho vay của các ngân hàng dao động ở mức 12%/năm đến 16,8%/năm, cao hơn tỷ suất lợi nhuận trên vốn của khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp nhà nước.
Do đó, khu vực doanh nghiệp sẽ xảy ra hiện tượng vãn hồi đầu tư và hạn chế mở rộng sản xuất trong thời gian tới, động thái này sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
Hiện trong tháng 8 nhu cầu của các doanh nghiệp về tín dụng có tăng song chỉ là ngắn hạn vì chủ yếu là các doanh nghiệp cố gắng vay vốn để hoàn thành khối lượng sản phẩm theo các hợp đồng đã ký kết từ trước.
Một hệ quả nữa của việc lãi suất trên thị trường tiền tệ tăng mạnh là gây khó khăn trong việc phát hành trái phiếu chính phủ và trái phiếu chính quyền địa phương. Khối lượng mua trái phiếu giao thông thuỷ lợi đợt III đạt thấp, trái phiếu đô thị Tp.HCM không có đơn vị trúng thầu.
Trong bối cảnh phát hành trái phiếu khó khăn do lãi suất cao thì việc giải ngân nguồn vốn này lại hết sức chậm chạp. Tiến độ giải ngân các công trình, dự án giao thông, thuỷ lợi có nguồn vốn từ trái phiếu chính phủ năm 2005 mới chỉ đạt hơn 15% kế hoạch. Nếu tính cả lượng vốn từ công trái giáo dục thì hiện nay lượng vốn chưa được sử dụng là tương đối lớn. Đây sẽ là một trong những nhân tố làm giảm tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên tỷ giá hối đoái khá ổn định: tỷ giá VND trong tháng 8 ổn định so với cuối tháng 7/2005, nhu cầu ngoại tệ của khách hàng bớt căng thẳng so với tháng 7.
Những yếu tố tác động tới thị trường
Qua những phân tích trên đây về tình hình thị trường tài chính - tiền tệ trong tháng 8, cũng như xu thế biến động của kinh tế thế giới trong thời gian tới, có thể nhận thấy trong tháng 9 tới thị trường tài chính sẽ theo những xu hướng sau:
Thứ nhất, nhu cầu vay vốn trên thị trường tài chính phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế sẽ tiếp tục tăng mạnh, đặc biệt nếu Chính phủ tiếp tục theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2005 là khoảng 8,5%.
Thứ hai, lãi suất thị trường, lãi suất đôla Mỹ, nhu cầu vốn và lạm phát sẽ tiếp tục tăng trong tháng 9 nên xu hướng lãi suất huy động và cho vay bằng VND và USD còn tiếp tục tăng.
Thứ ba, nhu cầu ngoại tệ trên thị trường sẽ tăng, kết hợp với xu hướng dịch chuyển các nguồn tiết kiệm từ VND sang USD sẽ tăng mạnh, gây sức ép lên thị trường ngoại hối và tăng tỷ giá hối đoái.
Vì vậy chính sách điều hành kinh tế vĩ mô nên điều chỉnh theo hướng sau:
Đối với chính sách tài khoá, chỉ thực hiện giải ngân các dự án đầu tư có nguồn vốn từ ngân sách nhà nước theo nguyên tắc sau: đúng mức vốn theo kế hoạch; chưa thanh toán cho các dự án phát sinh ngoài kế hoạch; các dự án phải đảm bảo được các thủ tục hành chính cũng như các điều kiện cần thiết để tiến hành ngay sản xuất kinh doanh; giảm bớt các dự án nhóm C không có hiệu quả.
Thực hiện giảm thuế thu nhập nhằm khuyến khích đẩy mạnh sản xuất đối với những ngành nghề sử dụng nhiều lao động và nguyên nhiên vật liệu trong nước, chú trọng tới phát triển du lịch và nông nghiệp.
Về dài hạn, có thể áp dụng chính sách tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế tiêu dùng để nhằm đánh thuế vào nhóm người có thu nhập cao trong xã hội để vừa có thể tăng thu ngân sách góp phần giảm bớt thâm hụt ngân sách nhà nước.
Từ nay đến cuối năm, do lượng vốn cho đầu tư của Nhà nước vẫn có thể cân đối được, nên mục tiêu trong phát hành trái phiếu chính phủ là làm tốt vai trò lãi suất tham chiếu trên thị trường, góp phần kìm chế tốc độ tăng lãi suất, không đặt vấn đề phải huy động cho được chỉ tiêu kế hoạch nguồn vốn từ trái phiếu. Thực hiện tốt sẽ đem lại lợi ích: đảm bảo phối hợp tốt nhất trên cả thị trường tiền tệ và thị trường vốn trong mục tiêu kiềm chế xu hướng tăng lãi suất, giảm sức ép về vốn trên thị trường tiền tệ.
Đối với chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cần điều hành theo hướng đảm bảo cân bằng cung cầu về vốn trên thị trường tiền tệ, đồng thời kiểm soát chặt chất lượng tín dụng của hệ thống ngân hàng. Đảm bảo cân bằng cung cầu trên thị trường tiền tệ sẽ làm giảm sức ép đối với cuộc đua tăng lãi suất trên thị trường.
TBKTVN
