Dự báo lãi suất tiền tệ các tháng cuối năm
Trong 5 tháng đầu năm 2005, khối ngân hàng thương mại Nhà nước - luôn chiếm 75% thị phần huy động vốn và dư nợ cho vay của toàn ngành ngân hàng - đã có tốc độ tăng trưởng vốn đạt rất thấp so với cùng kỳ nhiều năm. Thực tế này đã đặt ra một số vấn đề dự báo cho những tháng cuối năm 2005...
Trong 5 tháng đầu năm 2005, khối ngân hàng thương mại Nhà nước - luôn chiếm 75% thị phần huy động vốn và dư nợ cho vay của toàn ngành ngân hàng - đã có tốc độ tăng trưởng vốn đạt rất thấp so với cùng kỳ nhiều năm. Thực tế này đã đặt ra một số vấn đề dự báo cho những tháng cuối năm 2005.
Để nâng cao hiệu quả huy động vốn từ nền kinh tế, mọi ngân hàng thương mại Nhà nước đều triển khai rầm rộ các đợt huy động vốn có khuyến mại suốt từ đầu năm đến nay.
Tốc độ dư nợ cho vay cao hơn huy động
Tính đến hết tháng 5/2005, tổng nguồn vốn huy động của Ngân hàng Công thương Việt Nam chỉ đạt 91.714 tỷ đồng, tăng có 2,2% so với cuối năm 2004. Trong khi đó dư nợ cho vay tính đến hết tháng 5/2005 đạt 74.556 tỷ đồng, tăng tới 8,8%, cao gấp 4 lần tốc độ tăng vốn huy động.
Thực tế này cho thấy mức độ khan hiếm vốn để cho vay lớn đến mức độ nào và cũng cho thấy sức ép tăng lãi suất trên thị trường.
Tương tự, tính đến hết tháng 5/2005, tổng nguồn vốn huy động của Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam đạt 69.585 tỷ đồng, chỉ tăng có 2% so với cuối năm 2005, trong khi tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay cũng cao hơn tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động, tức là vốn cũng đang rất khẩn trương.
Tính đến hết tháng 5/2005, tổng nguồn vốn của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam ước đạt khoảng 124.000 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn bằng VND đạt 51.958 tỷ đồng và nguồn vốn bằng ngoại tệ đạt 4.530 triệu USD.
Qua theo dõi thì tốc độ tăng trưởng chung về nguồn vốn huy động đạt thấp, thấp hơn dư nợ cho vay. Nhìn vào số liệu cân đối chung đó, Ngân hàng Ngoại thương thừa khối lượng lớn ngoại tệ, nhưng vốn nội tệ thì lại khan hiếm.
Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt
Tuy nhiên đến hết tháng 5/2005, tổng nguồn vốn huy động của ngân hàng này cũng đạt thấp hơn tốc độ tăng cùng kỳ nhiều năm gần đây, thấp hơn kế hoạch đề ra và thấp hơn tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay.
Nhìn chung trong hệ thống các ngân hàng thương mại Nhà nước, do tình hình cân đối vốn rất khẩn trương và để kiểm soát chất lượng tín dụng, nên các chi nhánh tập trung cho vay các hộ làm kinh tế trang trại, hộ nuôi trồng thuỷ hải sản, chăn nuôi,... có món vay không lớn; cho vay các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đồng thời, ngân hàng cũng phải từ chối không ít khoản vay chắc ăn. Còn hội sở chính các ngân hàng thương mại Nhà nước thì chú trọng đến các dự án cho vay hợp vốn, các dự án có tính hiệu quả cao quy mô vốn đầu tư lớn.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra đối với các ngân hàng thương mại cổ phần, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần đô thị.
Một số dự báo cho thời gian tới
Một là, sức ép tăng lãi suất trên thị trường tiền tệ đối với VND rất lớn. Sức ép này càng lớn hơn khi mà Mỹ sẽ tiếp tục tăng lãi suất USD. Lãi suất huy động vốn USD trong nước sẽ tăng, cộng với tâm lý lo ngại chỉ số giá tăng cao, mới 5 tháng đã tăng 4,8%, nên nhiều người có xu hướng lựa chọn USD để gửi ngân hàng.
Bởi vậy để nâng cao hiệu quả huy động vốn VND, buộc các ngân hàng thương mại có thể phải tăng lãi suất, kèm theo đó là tăng chi phí cho khuyến mại tăng lên,... từ đó gây sức ép tăng lãi suất cho vay nội tệ.
Hiện nay lãi suất cho vay VND đang ở mức rất cao. Lãi suất cho vay trung dài hạn của Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt Nam, của Quỹ tín dụng nhân dân, của ngân hàng thương mại cổ phần đã lên tới 1,25% - 1,35%/tháng, tương đương 15% - 16,2%/năm. Lãi suất cho vay ngắn hạn và cho vay ở đô thị, cho vay các đối tượng khác bình quân cũng từ 0,95% - 1,0%/tháng, tương đương 11,4% - 12%/năm.
Nếu so sánh với các nước trong khu vực có thể nói lãi suất trên vào loại đứng đầu. Lãi suất vay vốn cao, làm cho chi phí vay vốn cao, cộng với các chi phí khác về xăng dầu v.v... cũng cao, làm tăng giá thành sản phẩm và dịch vụ, tạo sức ép tăng giá trên thị trường của nhiều sản phẩm và dịch vụ.
Hai là, việc vay vốn của các doanh nghiệp, của nhiều khách hàng từ nay đến cuối năm sẽ ngày càng khó khăn hơn. Nhiều dự án, nhiều khoản vay không có hiệu quả, hoặc hiệu quả bấp bênh, hoặc năng lực tài chính của người vay yếu, hoặc chi nhánh không cân đối được vốn, sẽ không vay được vốn của ngân hàng thương mại.
Ba là, mức độ cạnh tranh trên thị trường vốn ngày càng lớn, ngoài kênh tiết kiệm bưu điện, kênh bảo hiểm nhân thọ, kênh đầu tư bất động sản, kênh bỏ vốn tự kinh doanh,... thì một số lượng vốn khá lớn được đầu tư vào cổ phần trong các doanh nghiệp cổ phần hoá, đầu tư cổ phiếu và đầu tư vào chứng khoán.
Do đó, việc huy động vốn của các ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục khó khăn.
Bốn là, với sự biến động về lãi suất giữa USD và VND, chỉ số tăng giá hàng tiêu dùng sẽ làm gia tăng tình trạng Đô-la hóa.
Vốn USD có xu hướng dư thừa và có thể sẽ phải tiếp tục đầu tư trên thị trường tiền gửi quốc tế, trong khi đó vốn VND tại các ngân hàng thương mại luôn luôn rất khẩn trương.
Diễn biến xẩy ra tiếp theo có thể là người dân không gửi USD vào ngân hàng thương mại, gây nên tình trạng đô la hoá trong xã hội, Nhà nước không kiểm soát được.
Trước thực trạng nói trên càng thấy tính cấp thiết phải hoàn thiện, nâng cấp và phát triển thị trường tiền tệ, thu hút các tổ chức bảo hiểm tham gia mua bán vốn trên thị trường này.
Các ngân hàng thương mại cần tiếp tục phát triển mạnh dịch vụ ngân hàng, thu hút đông đảo người dân, các doanh nghiệp mở tài khoản, để tiền trên tài khoản và sử dụng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Cơ quan chức năng cần tính toán kỹ lưỡng biện pháp tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc tiền gửi USD, để thu hút USD vào hệ thống ngân hàng thương mại, giúp Nhà nước vừa quản lý được, vừa đầu tư cho các dự án có hiệu quả của quốc gia, giảm số vốn ngoại tệ vay nước ngoài, đem lại lợi ích cho cả quốc gia, cả ngân hàng thương mại và người có tiền gửi USD.
TBKTVN
