Giải bài toán tiếp cận vốn tín chấp của doanh nghiệp vừa và nhỏ
Tại sự kiện Growthverse Finance Day 2025 với chủ đề “The Next Gateway: Vietnam Finance 2025” được tổ chức tại TP.HCM chiều 10/09, các chuyên gia đã thảo luận và đưa ra các giải pháp để giải quyết bài toán tiếp cận vốn của doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là nguồn vốn tín chấp.
Điểm nghẽn tiếp cận vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Trình bày tại sự kiện, bà Phạm Thị Thanh Huyền - Chuyên gia Cao cấp ngành tài chính Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế Việt Nam và thực trạng thiếu hụt tài chính. Theo một báo cáo đánh giá vào năm 2025, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam là xương sống của nền kinh tế và đóng góp rất mạnh mẽ vào GDP, sử dụng nhân công lao động và đóng góp vào tỷ trọng xuất nhập khẩu rất là lớn. Tuy nhiên là doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam hiện nay đang rất khó phát triển. Có rất nhiều lý do đã tạo ra cái sự khó phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam và trong đó có một lý do đó là thiếu hụt về mặt tài chính tức là doanh giá trị khó tiếp cận được vốn.
Bà Huyền dẫn theo báo cáo cho thấy khoảng thiếu hụt về mặt tài chính của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam chiếm gần 22% GDP và giá trị thiếu hụt là khoảng 48.5 tỷ USD. So với khoảng 3 năm trước là 23 tỷ USD thì cái con số này đã lớn hơn rất nhiều.
Bà Phạm Thị Thanh Huyền - Chuyên gia Cao cấp ngành tài chính Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC)
|
Đâu là các yếu tố cản trở doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn? Theo bà Phạm Thị Thanh Huyền, đó là các yếu tố liên quan đến gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai và còn là các yếu nội tại của các doanh nghiệp ví dụ như là về nhân lực, về đội ngũ pháp chế, đội ngũ kế toán, đội ngũ kiểm toán hay cũng có thể là quy trình chuyển đổi số của từng doanh nghiệp. Đây là các vấn đề liên quan đến yêu cầu về hệ thống báo cáo tài chính, kiểm toán nội bộ. Khi các doanh nghiệp không có những cái thông tin một cách minh bạch thì sẽ rất khó để làm việc với các ngân hàng.
Về vấn đề tài sản đảm bảo, bà Huyền cho biết khi doanh nghiệp làm việc với các ngân hàng khi đến để tiếp cận vốn thì thường các ngân hàng sẽ hỏi về tài sản bảo đảm đầu tiên. Không nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ đã có nhà cửa, đất đai. Trong quá khứ, các ngân hàng thương mại Việt Nam chưa tích cực thiết kế các sản phẩm mà không yêu cầu tài sản bảo đảm là bất động sản. Thị trường thiếu đa dạng các bên cho vay cũng là một khó khăn.
Ngoài ra, thiếu các bên thứ ba độc lập cung cấp các dịch vụ bổ trợ cho ngành tài chính như là các công ty về dữ liệu và phân tích dữ liệu, công ty quản lý tài sản bảo đảm,…
Ông Chử Minh Tuấn - Giám đốc Trung tâm kinh doanh Sản phẩm số Giải pháp thanh toán VPBankSME cũng thừa nhận rằng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn khi vay vốn và bị từ chối, và các ngân hàng thường bị giới hạn bởi khẩu vị rủi ro và hạn mức kiểm soát. Từng ngân hàng sẽ đánh giá nhiều yếu tố như con người, đạo đức kinh doanh, quyết sách với khẩu vị rủi ro khác nhau.
Diễn giả tham gia trao đổi tại sự kiện
|
Giải pháp để tiếp cận nguồn vốn vay tín chấp
Bà Phạm Thị Thanh Huyền nhấn mạnh nỗ lực hiện tại của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường pháp lý. Thứ nhất là Chính phủ đã ban hành rất là nhiều những cái nghị quyết, rất là nhiều các văn bản quy phạm pháp luật để có thể thúc đẩy cho cái sự phát triển của kinh tế tư nhân. Và một trong điểm rất nổi trội đó chính là Nghị quyết 57 liên quan đến thúc đẩy phát triển công nghệ số và sau đó là Nghị quyết 68 quy định những điểm rất nổi trội để thúc đẩy cho phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó, Nghị quyết 68 khuyến khích các tổ chức tài chính cung cấp các sản phẩm cho vay dựa trên dòng tiền cho doanh nghiệp, cho vay dựa trên tài sản bảo đảm là động sản là những tài sản vô hình. Đó là những sản phẩm tài chính đổi mới có thể giúp được cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nghị quyết 68 cũng đưa ra yêu cầu cần phải rà soát lại những quy định về các tổ chức cho vay và công ty cho thuê tài chính để giúp cho thị trường này được phát triển mạnh mẽ hơn nữa và từ đó sẽ bổ sung thêm các cái bên cung cấp các cái dịch vụ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Có thể thấy, nguồn vốn tín chấp đang cởi mở hơn đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Song song với môi trường pháp lý được cải thiện, chuyên gia IFC cũng nhấn mạnh trách nhiệm của doanh nghiệp: "Đổi mới ở bản thân trong nội tại của doanh nghiệp là gì ạ? Là chúng ta phải nỗ lực để chuyển đổi số, chúng ta phải nỗ lực để minh bạch hóa các cái thông tin về tài chính của mình để làm sao khi mà chúng ta đến với các ngân hàng, các các ngân hàng họ sẽ tin tưởng hay là đến các tổ chức tài chính họ sẽ tin tưởng chúng ta".
Phiên tọa đàm về giải pháp tiếp cận vốn cho doanh nghiệp
|
Tại sự kiện, ông Lê Nguyễn Vũ Phương – Giám đốc Tài chính kiêm Kế toán trưởng Saigon Food chia sẻ kinh nghiệm thành công của Saigon Food trong việc tiếp cận vốn. Theo ông Phương, Saigon Food đã xây dựng mô hình minh bạch ngay từ đầu. Công ty ứng dụng ERP, một hệ thống xuyên suốt từ đầu vào cho đến đầu ra và báo cáo tài chính được bao hàm trong đó. Báo cáo tài chính của Saigon Food lúc nào cũng sẵn sàng cho tất cả các cơ quan đơn vị nào mà cần. Hiện nay, Công ty tiến thêm một bước về đổi mới công nghệ nữa là chấp nhận cho bên kiểm toán ký điện tử trên báo cáo tài chính kiểm toán, không cần phải đóng dấu giáp lai in ra rồi gửi nữa. Từ đó, ông Phương nhấn mạnh, doanh nghiệp hãy minh bạch những gì có sẵn trên hệ thống và sẵn sàng đáp ứng cho yêu cầu về việc minh bạch.
Ông Phương cũng khuyến khích doanh nghiệp chủ động tìm hiểu các gói vay và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ. Giám đốc Tài chính Saigon Food khuyên các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải quản lý được dòng tiền, phải có hành động quản lý vấn đề này hàng tuần, hàng tháng, hàng năm để đảm bảo dòng tiền về thật.
Ông Phương cũng gợi ý rằng khi môi trường kinh doanh khó khăn, doanh nghiệp nên đầu tư vào đổi mới để tăng trưởng, ví dụ như Saigon Food đã đầu tư vào hệ thống năng lượng mặt trời, chuyển đổi thiết bị và cải tiến phần mềm quản lý trong thời kỳ dịch COVID.
Đáng chú ý, để tiếp cận vốn vay tín chấp, vị chuyên gia chia sẻ 3 tiêu chí đánh giá cho vay của một CEO ngân hàng. Tiêu chí thứ nhất người sáng lập. Có thể hiểu là tố chất của người sáng lập, cổ đông và ban lãnh đạo của công ty. Nếu đó là những người kinh doanh trung thực và những người có tâm thì Công ty sẽ được một điểm. Thứ hai là tính minh bạch và tính ổn định của dòng tiền. Nếu các bạn có minh bạch dòng tiền, các bạn có các bạn có tiền về ổn định thì ngân hàng sẽ dựa vào cái nguồn thu đó đánh giá. Điểm thứ ba là mô hình hoạt động, tức là cái hình thức kinh doanh các công ty, liệu Công ty có tồn tại được 5, 10 năm nữa để ngân hàng có khả năng thu nợ không.
Chí Kiên
