Gói kích cầu thứ 2: Cần nhưng phải mới
Gói kích cầu thứ nhất, một trong những yếu tố giúp các doanh nghiệp (DN) hồi sinh và vượt qua được khủng hoảng đang đi vào giai đoạn kết thúc. Có hay không một gói kích cầu thứ 2 để hỗ trợ nền kinh tế đang là câu hỏi được đặt ra với nhiều ý kiến trả lời khác nhau.
Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), dư nợ cho vay hỗ trợ lãi suất bằng đồng Việt Nam đến ngày 1/10/2009 đạt 408.206,44 tỷ đồng. Số dư nợ phân theo đối tượng khách hàng vay vốn: DN nhà nước đã vay 67.932,62 tỷ đồng; DN ngoài nhà nước đã vay 272.387,42 tỷ đồng; Hộ sản xuất vay 67.886,4 tỷ đồng. Báo cáo khảo sát của các địa phương và Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy: Việc thực hiện cơ chế hỗ trợ lãi suất đã đạt được mục tiêu là tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hộ sản xuất giảm chi phí vay vốn khoảng 30- 40%, giảm giá thành từ 2,5- 6%, duy trì và mở rộng sản xuất- kinh doanh, tạo được việc làm cho người lao động, có 91% doanh nghiệp nhỏ và vừa duy trì, phát triển sản xuất- kinh doanh; 91% doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể duy trì sản xuất nhờ vay vốn hỗ trợ lãi suất.
Lợi ích từ gói kích cầu mà cụ thể là hỗ trợ lãi suất đem lại cho các DN và nền kinh tế là không thể phủ nhận. Bởi thế, nhiều chuyên gia kinh tế và các nhà quản lý cho rằng, nếu gói kích cầu thứ nhất kết thúc mà không có sự chuyển giao thì DN sẽ dễ hụt hẫng.
Phó giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, ông Nguyễn Mạnh Hoàng chia sẻ: Hoạt động của các DN trên địa bàn Hà Nội có sự tăng trưởng mạnh nhất là trong tháng 9/2009, chủ yếu các sản phẩm sản xuất phục vụ nhu cầu tiêu thụ nội địa. Dự kiến, quý 4/2009, giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn thủ đô tăng từ 10-12%. Bởi thế, Chính phủ nên tiếp tục có chính sách hỗ trợ lãi suất để các DN mạnh dạn và chủ động hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và triển khai bán hàng về nông thôn.
Đồng quan điểm này, giám đốc một DN trong lĩnh vực may mặc cũng cho rằng, nên kéo dài gói hỗ trợ lãi suất đến hết hoặc ít nhất là giữa năm 2010 để DN đỡ bị hẫng hụt và chuẩn bị vững vàng hơn. Ông Nguyễn Văn Lai, Giám đốc Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh cũng chia sẻ: TP. Hồ Chí Minh đã giải ngân hơn 80.000 tỷ đồng hỗ trợ lãi suất, trong đó vay ngắn hạn đạt hơn 70.000 tỉ đồng. Các DN cho biết giá thành sản phẩm đã giảm khoảng 46% nhờ vốn kích cầu; hoạt động sản xuất mở rộng được 64%, chính vì thế rất nên kéo dài gói kích cầu và nếu giảm thì cần có lộ trình phù hợp.
Tuy nhiên, một chuyên gia trong lĩnh vực tài chính ngân hàng lại cho rằng, gói kích cầu thứ 2 không nên đi vào việc hỗ trợ lãi suất cho nhiều đối tượng DN mà chỉ nên hỗ trợ cho nông dân, mở rộng các mặt hàng được hỗ trợ theo tinh thần Quyết định 497 của Chính phủ. Các DN đã có gần 1 năm để hưởng lợi từ việc hỗ trợ lãi suất cũng như chuẩn bị tinh thần và kế hoạch kinh doanh cho mình. Hơn nữa, nguồn vốn hỗ trợ lãi suất nên tập trung cho các dự án dài hơi, vốn đầu tư trung và dài hạn để làm đòn bẩy cho nền kinh tế đang trên đà phục hồi chứ không nên sa đà vào việc hỗ trợ lãi suất ngắn hạn.
Tại cuộc hội thảo “Các giải pháp kích thích kinh tế và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam” vừa được tổ chức, Phó thống đốc NHNN Nguyễn Đồng Tiến quan ngại dòng vốn kích cầu thay vì chảy vào khu vực sản xuất đã lưu chuyển sang khu vực trung gian là bất động sản và chứng khoán. Bởi thế, ông Tiến cho rằng, gói kích thích kinh tế mới nếu đặt ra cho năm 2010 có thể sẽ không có những giải pháp về cho vay hỗ trợ lãi suất như năm 2009. Ý kiến của chuyên gia Bùi Kiến Thành cho rằng: Nếu Nhà nước vẫn đứng ra làm nhiệm vụ bù lãi suất cho doanh nghiệp trong gói kích cầu thứ 2 là hoàn toàn không nên. Điều cần làm là thực hiện một chính sách tiền tệ ổn định, bền vững, nơi mà doanh nghiệp được vay vốn với lãi suất an toàn, không gây ra lạm phát.
Có hay không có gói kích cầu thứ 2 sẽ được đặt lên bàn làm việc của Quốc hội tại kỳ họp vào cuối tháng 10/2009. Tuy nhiên, dù theo quan điểm nào thì gói kích cầu thứ hai nên được đưa ra và nên ban hành sớm với một khoảng thời gian xác định để giúp các DN chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh một cách chủ động và phù hợp với tình hình mới.
Duy Minh
CÔNG THƯƠNG
