Lạm phát tăng cao: Làm sao đảm bảo lợi ích của người gửi tiền?
Trong bối cảnh lạm phát tăng cao như hiện nay thì những khoản tiền gửi của người dân tại các ngân hàng vô hình cứ nhỏ dần đi do sức mua bị suy giảm. Trước tình cảnh như vậy, nhiều người đã rút tiền để đầu tư vào các lĩnh vực khác như vàng, bất động sản...
Điều này không chỉ làm hạn chế các biện pháp kiềm chế lạm phát của Nhà nước mà còn gây lãng phí do một lượng vốn lớn trong dân cư không được sử dụng để đầu tư, phát triển kinh tế đất nước.
Sau 4 tháng đầu năm 2008 chỉ số giá tiêu dùng (lạm phát) đã tăng hai chữ số 11,6%, gần bằng tốc độ tăng của cả năm 2007 (12,63%). Với dân số hơn 80 triệu người và tăng nhanh như ở nước ta, tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn 14,8%.
Số hộ nghèo có thể tăng lên nếu như tình trạng lạm phát tiếp tục tăng cao và kéo dài. Nếu đem cùng một lượng tiền mua hàng tại thời điểm hiện tại thì chỉ được hai phần ba hoặc được một nửa số hàng so với một năm trước đây.
Đối với người gửi tiền tại các tổ chức nhận tiền gửi (gọi chung là ngân hàng) trong giai đoạn hiện nay thì lãi suất gửi tiết kiệm là thực âm so với mức lạm phát.
Cụ thể, mức lạm phát trong 4 tháng đầu năm 2008 là 11,6%, trong khi đó các ngân hàng đang huy động với mức lãi suất tối đa là 1% tháng. Như vậy, nếu gửi tiền sau 4 tháng (lãi suất được hưởng là 4%) người gửi tiền sẽ bị "âm" 7,6%.
Có lẽ đây là nguyên nhân chính mà tiền gửi tại các ngân hàng hiện nay đang sụt giảm do người gửi tiền rút tiền gửi để đầu tư vào các lĩnh vực khác như vàng, bất động sản...
Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận không nhỏ những người gửi tiền không có khả năng, cơ hội đầu tư, kinh doanh nên đành phải tiếp tục gửi tiền vào ngân hàng dù biết rằng sẽ rất thiệt thòi.
Kết quả khảo sát tại các tổ chức nhận tiền gửi cho thấy, số lượng người gửi tiền có thu nhập ở mức trung bình hoặc thấp chiếm từ 75-80% tổng số người gửi tiền. Các chuyên gia nghiên cứu kinh tế đánh giá nguồn tiền gửi của dân cư tăng trưởng đều đặn hàng năm và có tính ổn định cao là nguồn lực lớn để đầu tư phát triển kinh tế đất nước.
Chỉ tính riêng hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thì nguồn vốn huy động của hệ thống này hàng năm đã tăng bình quân khoảng 30%. Rõ ràng đây là nguồn vốn ổn định mà các ngân hàng cần phải quan tâm để thu hút, và sẽ rất khó khăn nếu các ngân hàng không duy trì được nguồn vốn này.
Thời gian gần đây các ngân hàng đưa ra nhiều hình thức khuyến mãi nhằm thu hút tiền gửi về ngân hàng mình như tiết kiệm có thưởng, tặng thêm lãi suất nếu người gửi tiền gửi với số lượng lớn...
Tuy nhiên, tiền gửi vào ngân hàng vẫn không tăng hoặc tăng với tỉ lệ rất thấp, nguyên nhân chính như đã nói ở trên là do cơ chế lãi suất vẫn thực âm nên không khuyến khích người gửi tiền.
Điều này không chỉ khó khăn cho hoạt động của ngân hàng (vì thiếu vốn để cho vay) mà còn làm hạn chế các biện pháp chống lạm phát do không "hút " được tiền về ngân hàng.
Vấn đề đặt ra hiện nay là các ngân hàng cần phải xử lý hài hòa giữa lợi ích của ngân hàng mình với lợi ích của người gửi tiền và người vay vốn.
Những năm trước đây hoạt động của các ngân hàng phát triển mạnh nên lợi nhuận rất cao. Nay, do thực hiện các biện pháp thắt chặt tiền tệ nên hoạt động ngân hàng nhất là những ngân hàng cổ phần nhỏ và vừa gặp không ít khó khăn do thiếu vốn, vì vậy, các ngân hàng cần phải giảm chỉ tiêu lợi nhuận, tiết giảm chi phí để huy động với mức lãi suất hợp lý (lãi suất dương) để người gửi tiền không bị thiệt thòi.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước cần điều hành chính sách tiền tệ thông qua các công cụ như dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở v.v... không nên dùng các biện pháp hành chính (khống chế trần lãi suất tiền gửi) để can thiệp làm mất tính thị trường, ảnh hưởng đến lợi ích của người gửi tiền cũng như hoạt động của các ngân hàng thương mại.
Các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét điều chỉnh mức chi trả bảo hiểm tối đa cho phù hợp vì hiện nay lạm phát tăng cao thì với mức chi trả tối đa 50 triệu đồng là thấp.
Đồng thời cần sớm ban hành Luật Bảo hiểm tiền gửi nhằm nâng cao tính pháp lý cho hoạt động của tổ chức BHTG cũng như luật hóa quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
lđ
