Lúa gạo ĐBSCL tăng giá: Tín hiệu vui cho người nông dân
Từ sau Tết đến nay, vựa lúa Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã phát nhiều tín hiệu đáng mừng: Trà lúa đông - xuân đang phát triển rất tốt, báo hiệu một vụ bội thu, giá lúa hàng hóa tăng mạnh; giá gạo trên thị trường thế giới đang ở mức khá cao (từ 390 - 420 USD/tấn), lượng gạo đã ký hợp đồng xuất khẩu đến hết tháng 6-2009 đạt 3,1 triệu tấn.
Lúa đông - xuân ở ĐBSCL đang phát triển tốt, hứa hẹn một vụ bội thu.
Tuy nhiên, để việc xuất khẩu gạo đạt hiệu quả cao, doanh nghiệp (DN) và nông dân cùng có lãi, vẫn rất cần sự đổi mới trong điều hành xuất khẩu gạo, làm tốt công tác dự báo, xúc tiến thương mại.
Giá lúa gạo liên tục tăng
Từ sau Tết Nguyên đán đến nay, giá lúa ở các tỉnh ĐBSCL đã tăng từ 3.500 đồng lên 4.600 đồng/kg, gạo lức cũng tăng từ 600 - 700 đồng/kg. Giá gạo làm nguyên liệu cho gạo 5% tấm xuất khẩu đã lên đến 5.500 đồng/kg, tăng 800 đồng so với trước Tết. Sở dĩ giá lúa gạo tăng liên tục trong những ngày qua là do nguồn xuất khẩu gạo trong tháng 2 và tháng 3-2009 khá phong phú, nhiều DN kinh doanh lương thực đã ký được hợp đồng xuất khẩu gạo nên phải đẩy mạnh thu mua trong khi nguồn lúa gạo tồn trong dân còn ít. Hiện nay, chỉ có các tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng là có lúa thu hoạch cung ứng ra thị trường, còn các vùng khác trong khu vực phải đến tháng 3-2009 mới thu hoạch lúa đông - xuân. Tuy nhiên, do chủ động thu mua gạo theo chỉ đạo của Chính phủ từ cuối năm 2008 nên hiện nay, các DN vẫn có đủ lượng gạo cho các hợp đồng xuất khẩu đến hết tháng 3-2009.
Nông dân có lãi
Theo Tiến sỹ Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, trà lúa đông - xuân ở ĐBSCL đang phát triển rất tốt, dự báo năng suất bình quân ước đạt 6,2 tấn/ha, sản lượng vụ đông - xuân toàn vùng có thể đạt 9-10 triệu tấn, trong đó lượng lúa hàng hóa dành cho xuất khẩu tương đương với 2,4 triệu tấn gạo. Cùng với lượng gạo tồn kho năm trước, tổng sản lượng lúa hàng hóa dành cho xuất khẩu 6 tháng đầu năm khoảng 3,2 triệu tấn. Theo lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, tính đến nay, các DN xuất khẩu gạo đã ký hợp đồng xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2009 với tổng sản lượng đạt 3,1 triệu tấn, cao hơn 60.000 tấn so với kế hoạch. Vì vậy, người nông dân có thể yên tâm về đầu ra cho sản phẩm.
Không chỉ tiêu thụ hết lúa hàng hóa, giá lúa cũng sẽ ở mức cho nông dân có lãi cao - đó là nhận định của ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam. Hiện nay, số lượng gạo đã ký hợp đồng xuất khẩu từ nay đến cuối tháng 6-2009 có mức giá bình quân lên tới 430 USD/tấn, gạo 5% tấm có mức giá tới 549 USD/tấn. Với mức giá gạo xuất khẩu bình quân này, DN có thể thu mua lúa hàng hóa với giá từ 4.000-4.500 đồng/kg. Theo Bộ NN&PTNT, giá thành sản xuất lúa đông - xuân ở ĐBSCL năm nay cao nhất chỉ khoảng 2.000 đồng/kg do giá phân bón, thuốc trừ sâu đang ở mức thấp. Với mức giá này, nông dân có thể đạt lợi nhuận tới hơn 40%.
Đổi mới điều hành xuất khẩu gạo
Theo dự báo của Tổ chức Lương Nông của Liên hợp quốc (FAO), 2009 là năm cạnh tranh quyết liệt trong xuất khẩu gạo, vì vậy cần phải đổi mới hoạt động điều hành xuất khẩu gạo. Theo lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, điểm mới trong điều hành xuất khẩu gạo năm nay là căn cứ vào chỉ tiêu xuất khẩu gạo cả năm để điều phối chứ không điều hành theo tháng hoặc theo quý như trước đây, tránh tình trạng giao hàng dồn dập làm ảnh hưởng đến lợi ích của DN và quyền lợi của người nông dân. Không những thế, xuất khẩu gạo năm nay không chỉ chịu sự giám sát của Chính phủ mà còn phải đăng ký hợp đồng để kiểm soát chặt chẽ số lượng xuất khẩu, tránh tình trạng nhiều DN cùng xuất một lúc. Đặc biệt, ngay từ đầu năm, ngành lương thực đã đưa ra mục tiêu phải tiêu thụ lúa cho nông dân với mức giá tối thiểu 3.500 đồng/kg, buộc các DN phải lựa chọn ký kết hợp đồng xuất khẩu gạo trên sàn giá này, thay vì ép giá nông dân như trước đây. Tuy nhiên, để "bức tranh" xuất khẩu gạo năm 2009 sinh động, ổn định, bảo đảm cho DN và nông dân cùng có lãi, công tác xúc tiến thương mại vẫn cần được tăng cường, đặc biệt là công tác dự báo để tránh tình trạng đổ mọi thiệt hại lên đầu nông dân. Hy vọng rằng, những bài học "xương máu" trong dự báo và điều hành xuất khẩu gạo năm 2008 sẽ giúp cho công tác dự báo năm 2009 linh hoạt và hiệu quả hơn.
Quỳnh Dung
Hà Nội mới
