“Ngập ngừng” những tín hiệu vui
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2008 tăng 0,18%, đây không chỉ là mức tăng thấp nhất tính từ đầu năm đến nay, mà còn thấp hơn tốc độ tăng của tháng 9 trong nhiều năm trước đó (CPI tháng 9/2007 tăng 0,51%, tháng 9/2006 tăng 0,3%, tháng 9/2005 tăng 0,8%…). Lạm phát được kiềm chế; ngân hàng thương mại rục rịch giảm lãi suất cho vay, các khoản vay bị siết chặt trước đó như chứng khoán và bất động sản cũng đang có những dấu hiệu phục hồi là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế. Trên sàn chứng khoán, cũng có thêm nhiều thông tin tốt khi các doanh nghiệp niêm yết lớn như VNM, PVD… liên tiếp công bố lợi nhuận quý III/2008 và khẳng định khả năng hoàn thành, thậm chí vượt mức kế hoạch đặt ra từ đầu năm.
Phân tích của Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính cho thấy, có 4 nguyên nhân lớn của kinh tế vĩ mô đã tác động làm giảm CPI tháng 9. Thứ nhất, nguồn cung - cầu hàng hóa được bảo đảm, không có hiện tượng thiếu hàng. Thứ hai, áp lực của việc giảm bội chi ngân sách với con số 1.700 tỷ đồng nên các cấp, các ngành đã có ý thức triệt để tiết kiệm. Thứ ba, nhập siêu trong tháng 9 ở mức rất thấp, còn 500 triệu USD làm giảm tác động của thị trường thế giới đối với trong nước. Thứ tư, nhóm giải pháp kiềm chế lạm phát của Chính phủ, chính sách thặt chặt thị trường tiền tệ tiếp tục được thực hiện có hiệu quả, thể hiện qua tổng phương tiện thanh toán, dư nợ của các ngân hàng tháng 9 ở mức thấp (9 tháng là 18,03%), dư cung về ngoại tệ, tỷ giá ngoại tệ ổn định hơn, đặc biệt mặt bằng lãi suất cho vay đang có xu hướng giảm. Đó chính là các yếu tố chính tác động mạnh đến mặt bằng giá tiêu dùng trong nước. Theo Tổ điều hành, với việc tiếp tục thực hiện hàng loạt giải pháp do Chính phủ đề ra, dự báo thị trường hàng hóa quý IV/2008, mặc dù vào chu kỳ tăng giá cuối năm, nhưng mức tăng sẽ không đột biến, CPI cả năm 2008 đạt mục tiêu khống chế dưới mức 25%.
Mặc dù xu hướng lạm phát thông qua diễn biến của CPI mang lại những tín hiệu lạc quan trong điều hành kinh tế, nhưng các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, thời kỳ khó khăn sau giai đoạn lạm phát tăng cao là một quy luật khó tránh khỏi. Ông Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho biết, theo quy luật, quý I và quý IV hàng năm giá cả sẽ tăng cao hơn, điều này không cho phép chúng ta chủ quan. Tuy lạm phát bước đầu đã được kiềm chế và giảm dần tốc độ nhưng về lâu dài, những chính sách này cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế trên nhiều mặt: tốc độ tăng trưởng chậm lại, khó khăn về vấn đề việc làm... Do lạm phát tăng cao, Chính phủ đã thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt nên nhiều doanh nghiệp vay vốn khó khăn và có nguy cơ đối mặt với phá sản. Hiện nay, diễn biến lạm phát thuận lợi hơn, Chính phủ chắc chắn sẽ có những điều chỉnh để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên, ông Long cũng lưu ý, lạm phát chưa được chặn đứng, mà vẫn tiếp tục đà tăng, chúng ta mới giảm tốc độ tăng giá, còn thực tế giá tháng sau vẫn tăng hơn tháng trước. Vì thế, chính sách thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát sẽ tiếp tục được thực hiện. Vấn đề là phải có sự điều chỉnh linh hoạt để hỗ trợ doanh nghiệp trong điều kiện lạm phát đang dần được kiểm soát. Bởi vì, nếu doanh nghiệp đổ vỡ thì cả nền kinh tế cho đến mỗi người dân đều bị ảnh hưởng.
Trao đổi với báo chí mới đây, bà Vũ Thị Kim Hạnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp cũng nhận định, lạm phát kéo dài khiến người dân buộc phải tiêu dùng khôn ngoan hơn, nhưng người tiêu dùng cắt giảm mạnh chi tiêu cũng khiến nhiều doanh nghiệp điêu đứng.
Nhiều nhận định cũng cho thấy, kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục khó khăn không chỉ trong năm 2008 mà còn kéo dài qua năm 2009 và đến năm 2010 mới có thể lấy lại "phong độ". Ngoài ra, kinh tế Mỹ suy thoái, tuy tác động trực tiếp không lớn đến Việt Nam nhưng hàng hoá xuất khẩu Việt Nam vào thị trường lớn này sẽ gặp vấn đề. Bên cạnh đó, đầu tư trực tiếp cũng có thể giảm do doanh nghiệp Mỹ và một số nước có quan hệ sẽ chịu ảnh hưởng từ khủng hoảng trên thị trường tài chính thế giới.
đtck
