Người gửi tiết kiệm bị đánh thuế như thế nào?
Nếu Dự luật Thuế Thu nhập cá nhân được thông qua, lần đầu tiên từ trước tới nay, người gửi tiền tiết kiệm tại các ngân hàng thương mại sẽ bị đánh thuế trên phần lãi thu được.
Để rõ hơn về chính sách thuế này, VnEconomy đã trao đổi với Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung, người chủ trì và trực tiếp tham gia soạn thảo Dự luật Thuế Thu nhập cá nhân.
Thưa Thứ trưởng, một điểm mới của Dự luật là đưa khoản thu nhập từ tiền lãi tiết kiệm gửi ngân hàng vào diện chịu thuế. Xin Thứ trưởng nói rõ hơn về trường hợp này?
Đúng, đây là một điểm mới của Dự luật. Theo đó, thu nhập từ lãi tiền gửi tiết kiệm hiện đang tạm thời chưa thu được đưa vào diện chịu thuế. Tuy nhiên, những người có tiền gửi tiết kiệm thường là những người không có cơ hội kinh doanh, đầu tư, do vậy Dự luật dự kiến chỉ điều tiết thu nhập từ lãi tiền gửi tiết kiệm có mức lãi từ trên 4 – 5 triệu đồng/tháng, tương đương với mức giảm trừ cho người nộp thuế.
Với dự kiến này thì số tiết kiệm có tiền gửi khoảng 700 – 800 triệu đồng trở lên mới phải nộp thuế. Thuế suất dự kiến đối với đối tượng này dự kiến là 5%.
Liệu chính sách này có tạo thêm áp lực tăng lãi suất trên thị trường không?
Ở đây đặt ra vấn đề rất nhạy cảm. Nhưng nhìn ở góc độ nào đó thì có sự hợp lý của nó. Nếu ở góc độ nguyên tắc thu thuế đối với mọi công dân thì người nào có thu nhập trên mức trung bình xã hội đều phải đóng thuế.
Nếu không đánh thuế vào lãi tiền gửi tiết kiệm, những người làm công ăn lương chỉ thu nhập khoảng 6 – 7 triệu/tháng phải đóng thuế, trong khi người gửi tiết kiệm thu được lãi chục triệu hàng tháng chẳng hạn lại không phải đóng thuế thì sẽ mất công bằng. Mà Luật Thuế thu nhập cá nhân luôn đòi hỏi tính công bằng rất cao.
Anh đã có thu nhập trên ngưỡng thì anh phải nộp thuế, không thể vì lý do khuyến khích cái nọ hay cái kia mà không phải đóng thuế. Với quan điểm đó, quan điểm bình đẳng, thì việc áp dụng chính sách này là hoàn toàn hợp lý. Các nước trên thế giới họ cũng làm như thế.
Nhưng, với đặc điểm của nước ta, vấn đề lại khác. Trước đây, thực hiện chủ trương của Nhà nước là khuyến khích gửi tiết kiệm, tiết kiệm là yêu nước, là để góp phần xây dựng đất nước. Và đó chủ yếu là những lượng tiền nhàn rỗi, người gửi thu lãi để phục vụ tiêu dùng hàng ngày. Những năm gần đây, lãi tiết kiệm còn phải đối mặt với tốc độ trượt giá nữa nên chưa hẳn đã cao, theo đó việc thu là rất khó.
Vì vậy, tinh thần của Dự luật là chỉ thu thuế với những khoản tiền gửi cao thôi. Tất nhiên, chính sách này sẽ có sự ảnh hưởng nhất định đến hoạt động huy động vốn của ngân hàng, đến lãi suất.
Nhưng với khoản tiền gửi lớn, người gửi có thể lách luật bằng cách gửi nhiều ngân hàng, gửi bằng nhiều sổ thì sao, thưa Thứ trưởng?
Chúng tôi thấy đó là một khó khăn trong quản lý. Dự kiến là sẽ khấu trừ tại nguồn của các sổ tiết kiệm. Và khi quyết toán, ngân hàng sẽ tổng cộng lại, nếu chưa đạt đến con số 700 – 800 triệu nói trên thì sẽ trả lại khoản khấu trừ đó. Đây là một việc khó làm, nhưng nếu không làm đúng, nếu bỏ qua thì sẽ không công bằng.
Vậy khi đưa lãi tiền gửi tiết kiệm vào diện chịu thuế, Ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến của các ngân hàng thương mại hay chưa?
Trong Ban soạn thảo của chúng tôi có thành viên đại diện cho các ngân hàng thương mại. Chúng tôi cũng đã nêu lên các vấn đề để thảo luận cũng như trình lên Chính phủ. Chúng tôi cũng luôn tiếp thu ý kiến của các ban ngành, người dân để hoàn thiện hơn Dự luật.
Giả sử tôi mua một ngôi nhà cách đây hai năm, hiện nay tôi bán đi. Tiền bán đi đó tôi đã bị đánh thuế thu nhập từ chuyển đổi bất động sản 25% theo như Dự luật. Tôi đem tiền đó đi gửi tiết kiệm thì có bị đánh thuế tiếp như chính sách trên không, thưa Thứ trưởng?
Ở đây giả thiết là Dự luật trên được thông qua, tất nhiên là vẫn phải nộp thuế. Tôi muốn nói với bạn rằng, chính sách thuế ở đây không phải đánh vào đồng tiền đó, số tiền đó, mà là vào khoản thu nhập từ số tiền đó mang lại. Bạn đem tiền đó đi gửi tiết kiệm, thu lãi trên 5 triệu mỗi tháng thì khoản thu nhập đó đương nhiên phải đóng thuế.
Thứ trưởng có thể nói gì về quá trình xây dựng dự luật này?
Thật sự là chúng tôi rất say mê dự luật này, nhưng cũng khá đau đầu… Vì đây là một dự luật nhạy cảm, có tác động lớn và rộng. Tôi xin nhắc lại là quan điểm của những người soạn thảo và tinh thần của Dự luật là hướng tới mục tiêu tạo được sự công bằng trong thực hiện.
Cuộc tọa đàm đầu tiên sau khi công bố dự Luật thuế thu nhập cá nhân được Tổng cục Thuế tổ chức với các cơ quan thông tấn tại Hà Nội. Có khá nhiều thắc mắc liên quan về cách tính thuế, cách quản lý các đối tượng và việc thực hiện nộp thuế. Bà Nguyễn Thị Cúc, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, đã phải sử dụng một tấm bảng lớn, trong vai trò “giảng viên”, để giải thích được rõ ràng nhất.
TBKTVN
