Nhà đầu tư chứng khoán cần chuẩn bị tâm lý ra sao trước ngưỡng cửa nâng hạng?
Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử được nâng hạng, cùng với động thái hạ lãi suất của Fed, hứa hẹn mở ra một chu kỳ tăng trưởng mới với dòng vốn hàng chục tỷ USD.
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong giai đoạn then chốt, thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới đầu tư. Sau khi Vn-Index có thời điểm lập đỉnh trên mốc 1,700 điểm, chỉ số VN-Index hiện đang dao động quanh vùng 1,667 điểm. Bối cảnh này được thúc đẩy bởi những thông tin vĩ mô quan trọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vừa chính thức cắt giảm 0.25 điểm phần trăm lãi suất, và câu chuyện nâng hạng thị trường đang nóng với chuyến công tác của đoàn Bộ Tài chính tại Luân Đôn.
Tại talkshow "Nâng hạng chứng khoán: Nấc thang mới, cơ hội lớn" được tổ chức sáng ngày 18/09/2025, các chuyên gia đã chia sẻ các yếu tố hiện đang tác động đến TTCK Việt Nam và lời khuyên cho nhà đầu tư.
Các diễn giả chia sẻ tại talkshow sáng ngày 18/09/2025.
|
Các yếu tố tác động tới thị trường chứng khoán
Ông Phan Dũng Khánh - Giám đốc tư vấn Đầu tư, Maybank Investment Bank cho rằng, những thông tin tích cực từ trong và ngoài nước đối với thị trường chứng khoán (TTCK) trong năm 2025, bao gồm cả việc Fed hạ lãi suất, phần lớn đã phản ánh vào giá. Điều này lý giải tại sao thị trường không có phản ứng quá mạnh mẽ sau khi tin Fed chính thức hạ lãi suất được công bố vào sáng 18/09. Sự đột phá chỉ có thể xảy ra nếu Fed có một động thái bất ngờ hơn, chẳng hạn như giảm lãi suất 0.5 điểm phần trăm.
Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam bổ sung, về mặt dài hạn, việc Fed bước vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ luôn là tín hiệu tích cực cho các thị trường tài sản. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng trong ngắn hạn, TTCK Việt Nam còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố nội tại. Cụ thể trong tuần này là phiên đáo hạn hợp đồng tương lai phái sinh vào thứ Năm và hoạt động cơ cấu danh mục của các quỹ ETF vào thứ Sáu. Chính những sự kiện này đã khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng, dẫn đến thanh khoản thị trường ở mức thấp.
TS. Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia kinh tế giải thích rằng, Fed đã phải cân nhắc giữa 2 yếu tố: lạm phát tại Mỹ vẫn ở mức cao (2.9% trong tháng 8, cao hơn mục tiêu 2%), nhưng các chỉ số kinh tế, đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, lại cho thấy sự suy yếu. Do đó, việc hạ 0.25% là một bước đi thận trọng.
Động thái này mang lại 2 lợi ích lớn cho Việt Nam. Thứ nhất là ổn định dòng vốn ngoại, lãi suất qua đêm của Mỹ hiện (4 - 4.25%) đã giảm xuống ngang bằng với lãi suất qua đêm của Việt Nam (4.17%). Điều này làm giảm sức hấp dẫn của các tài sản bằng đồng USD, từ đó hạn chế việc nhà đầu tư nước ngoài rút vốn khỏi TTCK Việt Nam.
Thứ hai, giúp giảm áp lực lên tỷ giá. Khi lãi suất USD giảm, giá trị của đồng bạc xanh cũng yếu đi (thể hiện qua chỉ số USD-Index giảm), giúp giảm bớt áp lực lên tỷ giá VND/USD, vốn đã tăng khoảng 5% từ đầu năm.
Triển vọng kinh doanh quý 3 và các nhóm ngành tiềm năng
Khi mùa báo cáo tài chính quý 3 đang đến gần, dòng tiền trên thị trường bắt đầu có sự dịch chuyển để tìm kiếm những nhóm ngành có tiềm năng tăng trưởng vượt trội.
Ông Phan Dũng Khánh nhận định, "xương sống" của thị trường Việt Nam vẫn là nhóm tài chính (ngân hàng, chứng khoán) và bất động sản. Theo ông, để chỉ số tiếp tục tăng trưởng bền vững, dòng tiền cần tập trung vào các nhóm ngành dẫn dắt này.
Ông Nguyễn Thế Minh đưa ra một bức tranh chi tiết và có sự phân hóa rõ hơn. Nhóm được kỳ vọng tích cực gồm: Năng lượng, bán lẻ, đầu tư công.
Năng lượng (thủy điện) trong quý 3 là mùa mưa và cũng là cao điểm về nhu cầu năng lượng, thường là quý có kết quả kinh doanh tốt nhất trong năm. Ngành bán lẻ hưởng lợi từ các yếu tố mùa vụ như mùa tựu trường. Thống kê cho thấy lợi nhuận nhóm này thường tăng trưởng trung bình 30% trong quý 3. Nhóm ngành đầu tư công cũng được chú ý khi Chính phủ đang quyết liệt đẩy mạnh giải ngân vốn, mục tiêu đạt trên 80% kế hoạch năm.
Nhóm có sự phân hóa gồm: Xuất khẩu, bất động sản và chứng khoán. Mặc dù được lợi về tỷ giá nhưng ngành xuất khẩu lại gặp khó khăn do chính sách thuế quan từ Mỹ. Ngành bất động sản có tốc độ hồi phục còn chậm, ngoại trừ một vài doanh nghiệp lớn; lợi nhuận quý 3 có thể cải thiện nhẹ nhờ hoạt động chuyển nhượng dự án, nhưng câu chuyện lớn vẫn là kỳ vọng vào Luật Đất đai sửa đổi. Ngành chứng khoán có doanh thu tăng mạnh nhờ thanh khoản thị trường, nhưng biên lợi nhuận bị thu hẹp, theo đó định giá của nhóm này cũng đã ở mức tương đối cao. Trong khi đó, nhóm ngân hàng có biên lãi ròng (NIM) có dấu hiệu đã tạo đáy trong quý 2 và kỳ vọng sẽ cải thiện trở lại.
Câu chuyện nâng hạng thị trường
Nâng hạng thị trường được xem là động lực tăng trưởng quan trọng nhất trong trung và dài hạn. Việc được các tổ chức quốc tế như FTSE Russell và MSCI nâng hạng từ thị trường Cận biên (Frontier Market) lên Mới nổi (Emerging Market) sẽ là một bước ngoặt lớn.
TS. Nguyễn Trí Hiếu giải thích, việc được nâng hạng sẽ là một sự công nhận quốc tế về tính minh bạch và mức độ rủi ro đã giảm của thị trường Việt Nam. Theo các dự báo, Việt Nam có thể thu hút từ 5-10 tỷ USD vốn ngoại ngay trong năm đầu tiên và lên đến 40-50 tỷ USD trong 5 năm tiếp theo. Đồng thời, cũng buộc thị trường phải tuân thủ các chuẩn mực quốc tế chặt chẽ hơn.
Ông Nguyễn Thế Minh nhấn mạnh tác động cả về định tính (tâm lý) và định lượng (dòng vốn). Về tâm lý, nâng hạng là một cú hích ngắn hạn. Tuy nhiên, tác động quan trọng nhất là về dài hạn, đó là thu hút dòng vốn ngoại bền vững, đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh khối ngoại đã bán ròng liên tục trong những năm qua (năm 2024 là 93,000 tỷ đồng, năm 2025 là 90,000 tỷ đồng), khiến tỷ lệ sở hữu của họ giảm xuống chỉ còn 12%. Nâng hạng được kỳ vọng sẽ đảo chiều xu hướng này, giúp các doanh nghiệp huy động vốn dài hạn hiệu quả hơn.
Ông Phan Dũng Khánh chia sẻ, câu chuyện nâng hạng không mới, nhưng "hiện nay là một tương lai gần, thậm chí là rất gần". Ông tin rằng kỳ vọng này đã góp phần tạo nên những kỷ lục về điểm số và thanh khoản của thị trường trong năm 2025.
Nhà đầu tư cần quản trị rủi ro và giữ “cái đầu lạnh”
Bên cạnh cơ hội, thị trường luôn tiềm ẩn rủi ro. Thực tế cho thấy khi VN-Index ở vùng đỉnh, nhiều nhà đầu tư đã tham gia nhưng sau đó tài khoản sụt giảm 15-20% dù chỉ số chỉ điều chỉnh nhẹ.
TS. Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo về hai rủi ro vĩ mô lớn: (1) chính sách thuế quan của Mỹ có thể ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế Việt Nam và (2) nguy cơ lạm phát trong nước bùng phát trở lại do chính sách tín dụng mở rộng. Lời khuyên của ông là phân bổ rủi ro, với 1 tỷ đồng, nhà đầu tư nên xây dựng một danh mục gồm nhiều loại chứng khoán với mức độ rủi ro và tiềm năng lợi nhuận khác nhau.
Ông Phan Dũng Khánh đặc biệt nhấn mạnh về rủi ro tâm lý. Ông cho rằng "tâm lý đầu tư sẽ còn quan trọng hơn cả kiến thức." Ông chỉ ra sai lầm phổ biến của nhà đầu tư là hành động theo đám đông và "lướt sóng" quá nhiều, dẫn đến việc thua lỗ ngay cả trên những cổ phiếu tốt. Nguyên tắc cốt lõi là bảo toàn vốn, "còn tiền thì còn cơ hội".
Ông Nguyễn Thế Minh chỉ ra các rủi ro cụ thể trên thị trường hiện nay, bao gồm căng thẳng thương mại, rủi ro địa chính trị, và tỷ lệ cho vay ký quỹ (margin) đang ở mức cao. Nếu thị trường sụt giảm mạnh, áp lực bán giải chấp sẽ rất lớn.
Cát Lam
