Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ Phạm Phi Anh:
Nhãn hiệu và kiểu dáng bị xâm phạm nhiều hơn
Hiện nay, số lượng đơn đăng ký quyền Sở hữu trí tuệ (SHTT) mỗi năm tăng khoảng 30% và chủ yếu ở mảng nhãn hiệu. Số lượng đăng ký sáng chế chỉ 10-15% do sản phẩm ngày càng phức tạp, phải đầu tư chất xám và phải có sự liên kết đa ngành thì mới có được.
Tuy nhiên, song song với đó thì tình trạng xâm phạm quyền SHTT ở VN tăng và hiện đã tương đối phổ biến, trong đó xâm phạm diễn ra nhiều nhất đối với nhãn hiệu, sau đó đến kiểu dáng rồi tới sáng chế. Ông Phạm Phi Anh - Phó Cục trưởng Cục SHTT - cho biết:
- Sở dĩ tình trạng xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu, kiểu dáng diễn ra nhiều hơn là do xâm phạm quyền đối với kiểu dáng, nhãn hiệu dễ thực hiện, nhanh chóng và đem lại lợi nhuận trực tiếp. Còn xâm phạm quyền đối với sáng chế ít hơn vì đây là đối tượng liên quan tới sản xuất, yêu cầu người xâm phạm phải hấp thụ và tiêu hoá được công nghệ. Do đó, để tránh xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp thì bản thân những người có tài sản trí tuệ phải tự bảo vệ mình bằng cách đăng ký quyền SHTT, áp dụng những biện pháp kỹ thuật như sử dụng những nhãn hiệu, liên kết để tránh tình trạng nhãn hiệu bị sử dụng một cách biến dạng gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
- Các biện pháp xử phạt đang được áp dụng liệu có đủ tính răn đe không, thưa ông?
- Hiện nay, về xử phạt các hành vi xâm phạm quyền SHTT có các cơ quan có thẩm quyền là thanh tra các Bộ KHCN, Văn hoá Thể thao và Du lịch, Thông tin và Truyền thông, NN&PTNT; Công an kinh tế; Quản lý thị trường; UBND các cấp và Hải quan. Biện pháp thứ hai là biện pháp dân sự khiếu nại lên toà án. Thứ ba là biện pháp hình sự (được sử dụng khi hành vi xâm phạm quyền cấu thành tội phạm).
Hiện ở VN sử dụng nhiều hình thức xử phạt hành chính do tính chất nhanh chóng và cũng mang lại hiệu quả nhất định. Tuy nhiên, thế giới sử dụng nhiều hơn biện pháp dân sự vì nó xử lý triệt để được vấn đề cả về bồi thường và các chế tài áp dụng. Số lượng các vụ vi phạm vì có nhiều cơ quan cùng thực hiện nên Cục chưa có thông kê một cách đầy đủ nhất.
- Đâu là khó khăn trong công tác quản lý về SHTT, thưa ông?
- Khó khăn của Cục hiện rất nhiều, nhất là yếu tố con người. Sáng chế phải có tính mới cả trên phạm vi thế giới. Trong khi đó, tư liệu sáng chế của VN hiện chỉ có 10-20.000 tư liệu bằng tiếng Việt (thế giới có tới trên 60 triệu tư liệu sáng chế) nên việc tra cứu yêu cầu phải giỏi ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, để cấp bằng đúng theo luật định. Để đọc được một bản mô tả bằng tiếng Anh cũng rất khó. Người giỏi chuyên môn thì yếu ngoại ngữ, người giỏi ngoại ngữ thì yếu về chuyên môn. Còn nếu đáp ứng được cả hai yêu cầu trên thì người ta lại chọn những công việc khác có thu nhập cao hơn. Cục trước đây chảy máu chất xám rất nhiều…
Thêm vào đó, tốc độ tăng đơn đăng ký quá nhanh. Những cán bộ có kinh nghiệm thì lại phải lo giải quyết đơn, việc đào tạo ở Cục chủ yếu dựa vào sự giúp đỡ quốc tế nhưng lại vướng rào cản ngoại ngữ. Hướng giải quyết của Cục là ban hành quy chế thẩm định, trong đó nêu rõ trình tự hồ sơ cần giải quyết: khâu nào, dùng biện pháp nào, tra cứu ra sao, tiến hành như thế nào. Bên cạnh đó, Cục cũng đã xin cơ chế đặc thù để giữ cán bộ giỏi và đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép cơ chế tự chủ về tài chính nhưng hiện vẫn đang trong quá trình chuẩn bị văn bản pháp lý, cơ chế để áp dụng.
- Xin cảm ơn ông!
Lưu Thuỷ
lao động
