Nhiều chiêu trò lừa đảo chuyển tiền dùng AI, đừng là nạn nhân tiếp theo!
Trong thời đại số, khi Trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển ngày càng nhanh, tội phạm lừa đảo qua mạng cũng đang tận dụng những công nghệ tinh vi này để thực hiện các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là nhắm vào tài khoản ngân hàng.
Cú lừa đánh vào niềm tin và mất cảnh giác
Câu chuyện của ông N.Q.M (TPHCM) gần đây là một lời cảnh tỉnh. Ngày 17/08/2025, cuộc gọi từ một người tự xưng là cán bộ từ bảo hiểm xã hội gọi cho mẹ ông M. yêu cầu cung cấp các thông tin có liên quan đến hoàn tiền bảo hiểm xã hội.
Sau thời gian trao đổi, tạo niềm tin, đối tượng lừa đảo đã yêu cầu gửi ảnh và chụp hình CCCD của ông M. để thực hiện thủ tục hoàn tiền. Sau khi chiếm quyền kiểm soát điện thoại và đăng nhập tài khoản ngân hàng, ông M. đã bị kẻ xấu chuyển hết tiền sang tài khoản khác. Khi phát hiện, ông M. đã gọi điện thoại cho hotline ngân hàng khóa thẻ và trình báo công an xử lý.
Một trường hợp khác là chị H. (Đồng Tháp), chị nhận được cuộc gọi video qua mạng xã hội từ một người tự xưng là cán bộ công an. Người này thông báo chị có liên quan đến một vụ án nghiêm trọng và yêu cầu chị hợp tác điều tra. Trên màn hình điện thoại, chị H. nhìn thấy người mặc sắc phục công an, nói chuyện với khẩu khí đanh thép, đọc rõ thông tin cá nhân của chị. "Họ tạo ra một áp lực tâm lý khủng khiếp, nói rằng nếu không hợp tác, tài khoản của tôi sẽ bị phong tỏa để điều tra" ,chị H. kể lại.
Để chứng minh "sự trong sạch", chị được hướng dẫn cài đặt một ứng dụng mang tên "Dịch Vụ Công giả mạo". Sau khi cài đặt, thực hiện theo các bước xác thực khuôn mặt, quét mã QR, điện thoại của chị bị treo. Sau khi chị khởi động lại máy thì nhận được tin nhắn trừ tiền liên tục. Toàn bộ tiền trong tài khoản đã "không cánh mà bay".
Không chỉ dừng lại ở việc giả mạo cơ quan chức năng, tội phạm AI còn khai thác hoàn cảnh gia đình để giăng bẫy. Câu chuyện của bà L. (TPHCM) có con gái đang du học tại nước ngoài. Bà thường xuyên liên lạc với con qua các cuộc gọi video.
Bà nhận được cuộc gọi video từ tài khoản mạng xã hội của con gái với hình ảnh và giọng nói của con với vẻ hốt hoảng, khóc và nói rằng vừa gây ra tai nạn, cần một khoản tiền lớn để đền bù cho nạn nhân nếu không muốn bị cảnh sát bắt giữ. Không chút nghi ngờ vì phía sau lcon gái bà L. còn có hình dáng của người dữ tợn làm tăng áp lực. Kẻ lừa đảo liên tục thúc giục, yêu cầu bà phải chuyển tiền ngay vào một tài khoản lạ với lý do tài khoản của con đã bị khóa. Đến khi hoàn tất giao dịch và gọi lại vào số điện thoại thường của con gái không được, bà mới gọi cho người thân và nhận ra mình đã bị lừa.
Trên đây là những trường hợp đã được cơ quan chức năng cảnh báo, tội phạm dùng công nghệ Deepfake AI, có khả năng tạo ra các video, hình ảnh và giọng nói giả mạo một cách chân thực, đang trở thành công cụ nguy hiểm tội phạm lừa đảo sử dụng. Chúng có thể giả dạng người thân, bạn bè, hoặc cơ quan chức năng để tạo lòng tin và dẫn dụ nạn nhân vào bẫy.
Ngân hàng cảnh báo thủ đoạn tinh vi tội phạm công nghệ thường sử dụng
Trước tình hình lừa đảo công nghệ cao ngày càng phức tạp, Vietcombank phát đi thông báo, trong vài ngày vừa qua đã nhận được phản ánh của khách hàng về việc nhận được tin nhắn mạo danh thương hiệu Vietcombank thông báo điểm thưởng hết hạn, hướng dẫn đổi quà để lừa đảo chiếm đoạt thông tin thẻ và mã OTP. Do đó, Ngân hàng khuyến cáo khách hàng tuyệt đối không cung cấp các thông tin bảo mật (thông tin thẻ, mã OTP) cho bất kỳ ai. Bản thân ngân hàng không yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin bảo mật dịch vụ dưới mọi hình thức.
Bên cạnh đó, các ngân hàng như Agribank, BIDV, VietinBank… cũng đã thực hiện dịch vụ cảnh báo danh sách tài khoản nhận nghi ngờ gian lận trước khi khách hàng thực hiện chuyển khoản.
Phía ngân hàng ACB cũng có đưa ra khuyến cáo cho khách hàng, khi phát hiện dấu hiệu của lừa đảo, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và tỉnh táo để có thể xử lý tình huống một cách logic và hiệu quả. Đừng hoảng loạn và hãy cân nhắc mọi quyết định một cách thận trọng. Xác minh thông tin trước khi chuyển tiền, liên hệ ngân hàng ngay lập tức và thông báo cho cơ quan chức năng.
Luật sư Đỗ Văn Luận
|
Luật sư Đỗ Văn Luận - Giám đốc Công ty Luật Lập Phương, thuộc Đoàn luật sư TPHCM đưa ra khuyến cáo, khi phát hiện tài khoản bị hack hoặc bị chiếm đoạt tiền, khách hàng cần hành động ngay theo 4 bước sau:
Bước 1: Liên hệ ngay với ngân hàng để phong tỏa tài khoản, chặn giao dịch tiếp theo và xác nhận thời điểm phát sinh giao dịch bất thường. Đây là cách nhanh nhất để giảm thiểu thiệt hại.
Bước 2: Lập vi bằng hoặc lưu giữ chứng cứ gồm tin nhắn, email, thông báo giao dịch, nội dung cuộc gọi… để chứng minh hành vi lừa đảo.
Bước 3: Trình báo cơ quan công an (Cục An ninh mạng hoặc Công an địa phương) để khởi tố, điều tra hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Đây là căn cứ pháp lý quan trọng.
Bước 4: Yêu cầu ngân hàng phối hợp trong việc cung cấp thông tin giao dịch, tài khoản thụ hưởng. Đồng thời khách hàng có quyền yêu cầu ngân hàng giải thích trách nhiệm bảo mật và xử lý khi xảy ra sự cố.
Theo luật sư, nguyên tắc là càng báo sớm, khả năng thu hồi tiền càng cao. Nếu chậm trễ, tiền có thể đã bị rút hết hoặc chuyển qua nhiều tài khoản "trung gian".
Luật sư Luận cũng chia sẻ, hiện nay tội phạm công nghệ cao lợi dụng AI để giả giọng nói, giả mạo tin nhắn, thậm chí tạo website và ứng dụng giống hệt ngân hàng. Vì vậy, khách hàng cần lưu ý: Không bấm vào link lạ, không tải ứng dụng ngoài kho chính thống. Đây là con đường hacker thường cài mã độc đánh cắp thông tin.
Đồng thời, cần xác minh kỹ trước khi chuyển tiền - luôn gọi lại số hotline chính thức của ngân hàng hoặc người thân để kiểm chứng, không tin tuyệt đối vào tin nhắn hay cuộc gọi bất ngờ.
Bảo mật đa lớp, sử dụng xác thực sinh trắc học, OTP, đổi mật khẩu định kỳ. Không chia sẻ mã OTP cho bất kỳ ai, kể cả người tự xưng là nhân viên ngân hàng.
Nâng cao cảnh giác, khi nhận được tin nhắn/giọng nói “rất khẩn cấp” yêu cầu chuyển tiền, hãy dừng lại 5 phút để suy xét, vì sự vội vàng chính là điểm yếu mà kẻ gian khai thác.
Cuối cùng, hãy coi kiến thức pháp lý và kỹ năng số là “tấm lá chắn kép”, vừa biết quyền lợi của mình, vừa tự trang bị thói quen an toàn để không trở thành nạn nhân.
Cát Lam
