Phó Thủ tướng: Hoàn thiện hệ tiêu chuẩn đường sắt tốc độ cao là yếu tố quyết định lựa chọn công nghệ
Tại cuộc họp ngày 08/07, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng và Bộ Khoa học & Công nghệ phối hợp chặt chẽ để xây dựng hệ thống tiêu chuẩn - quy chuẩn đầy đủ cho đường sắt tốc độ cao, từ khảo sát đến vận hành, làm nền tảng lựa chọn công nghệ và nhà đầu tư.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu tại cuộc họp - Ảnh: VGP
|
Chiều 08/07, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho đường sắt tốc độ cao. Tại đây, Phó Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc từng bước hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn - quy chuẩn, đóng vai trò nền tảng cho triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, việc xây dựng hệ tiêu chuẩn phải được phân định rõ ràng giữa tiêu chuẩn "chung" - không phụ thuộc vào công nghệ, nhà cung cấp - và tiêu chuẩn "riêng" gắn với công nghệ cụ thể. Hai bộ cần phối hợp để thống nhất khái niệm, đồng thời rà soát toàn bộ các quy chuẩn hiện có, đặc biệt là 218 tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong nước và 35 tiêu chuẩn chung đã ban hành. Danh mục tiêu chuẩn cần tiếp tục được mở rộng, bổ sung thêm các nội dung kỹ thuật liên quan đến đầu máy, động cơ, toa xe và các cấu phần đặc thù trong vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao.
Cũng tại cuộc họp, Phó Thủ tướng lưu ý quá trình nội luật hóa các tiêu chuẩn nước ngoài phải tuân thủ quy định chuyển giao công nghệ và bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ. Mục tiêu là hình thành một hệ sinh thái tiêu chuẩn - quy chuẩn đầy đủ, thống nhất, bao phủ toàn bộ quá trình từ khảo sát, thiết kế, thi công đến vận hành, tạo nền tảng cho việc xác định công nghệ và khả năng chuyển giao khi lựa chọn nhà đầu tư.
Báo cáo tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết hiện có tổng cộng 517 bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Trong đó có 218 tiêu chuẩn, quy chuẩn trong nước và 299 tiêu chuẩn, quy chuẩn từ các quốc gia có hệ thống đường sắt phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và châu Âu. Các tiêu chuẩn này bao gồm nhóm liên quan tới xây dựng công trình, hệ thống kỹ thuật đường sắt, trang thiết bị nhà ga, an toàn, môi trường, cũng như vận hành và cảnh báo.
Theo Bộ trưởng, các hạng mục có thể áp dụng tiêu chuẩn trong nước gồm kết cấu hạ tầng phổ biến như bê tông cốt thép, hệ thống tín hiệu… Tuy nhiên, một số bộ phận kỹ thuật yêu cầu công nghệ đặc thù như ray dài, đầu máy, toa xe hiện chưa nội địa hóa được, cần vận dụng linh hoạt tiêu chuẩn quốc tế. Bộ Xây dựng dự kiến sẽ tiếp tục xây dựng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia trong giai đoạn 2025-2026, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Khoa học và Công nghệ để đảm bảo tính tương thích, hiệu quả và an toàn.
Về phía Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết đã ban hành 35 tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho đường sắt tốc độ cao và đang đề xuất bổ sung thêm 42 tiêu chuẩn khác. Đây là những tiêu chuẩn độc lập với nhà sản xuất và quốc gia cung cấp công nghệ, có tính nền tảng để định hình khung pháp lý kỹ thuật cho toàn bộ dự án. Lãnh đạo Bộ cam kết sẽ tiếp tục phối hợp cùng Bộ Xây dựng để hoàn thiện toàn diện hệ thống tiêu chuẩn sau khi xác định công nghệ và nhà cung cấp chính thức.
Tại cuộc họp, các ý kiến đều cho rằng, việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho đường sắt tốc độ cao là nhiệm vụ phức tạp, có tính đặc thù cao và chưa từng có tiền lệ ở Việt Nam. Các bộ tiêu chuẩn cần được phân nhóm theo tính chất phụ thuộc công nghệ và gắn với lộ trình lựa chọn nhà đầu tư. Đồng thời, quá trình xây dựng cần rà soát chặt chẽ, loại bỏ trùng lặp, bổ sung phần còn thiếu và tham khảo kinh nghiệm các nước có hệ thống đường sắt hiện đại.
Đặc biệt, nhiều đại biểu nhấn mạnh sự cần thiết xác định một danh mục "tiêu chuẩn lõi" - những bộ tiêu chuẩn quan trọng nhất gắn với công nghệ lựa chọn, làm căn cứ để đánh giá mức độ hoàn thiện của hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cho đường sắt tốc độ cao trong thời gian tới.
Tùng Phong
