Sẽ sung công tài sản không chứng minh được nguồn gốc
Hôm nay, dự thảo luật phòng chống tham nhũng sẽ chính thức được đưa ra lấy ý kiến người dân. Việc kê khai, chứng minh nguồn gốc tài sản, mức quà biếu...
Hôm nay, dự thảo luật phòng chống tham nhũng sẽ chính thức được đưa ra lấy ý kiến người dân. Việc kê khai, chứng minh nguồn gốc tài sản, mức quà biếu... sẽ là những nội dung được nhiều người dân đặc biệt quan tâm. Xung quanh vấn đề này, VnExpress đã trao đổi với ông Vũ Phạm Quyết Thắng, Phó tổng thanh tra Nhà nước.
- Thưa ông, vì sao phải lấy ý kiến nhân dân về dự thảo luật phòng chống tham nhũng?
- Có thể nói đấu tranh chống tệ tham nhũng quan liêu là yêu cầu bức thiết của cuộc sống, là nguyện vọng và quyết tâm của Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt
- Dự thảo luật đưa ra lấy ý kiến nhân dân sẽ tập trung vào những điểm nào?
- Thứ nhất là phạm vi điều chỉnh luật, đối tượng nào cần phải đấu tranh chống tham nhũng? Có phải là tất cả công dân, hay chỉ công chức và có nên tính đến thành phần người hoạt động kinh doanh?
Thứ hai là làm thế nào để kiểm soát nguồn thu nhập của công chức, đối tượng mà dự luật hướng tới trong đấu tranh chống tham nhũng, nhất là việc minh bạch hoá tài sản, làm rõ nguồn gốc tài sản của những người được coi là “có khả năng, có nguy cơ nằm trong vùng nhạy cảm”. Thực tế, minh bạch hoá tài sản không chỉ là việc kê khai, mà còn là kiểm soát, đánh giá đúng sai, khẳng định nguồn gốc tài sản ở đâu, như thế nào và vì sao mà có.
- Hiện còn nhiều ý kiến khác nhau về đối tượng phải kê khai tài sản, quan điểm của ông thế nào?
- Trong dự thảo có nói đến kê khai tài sản của vợ, hoặc chồng, con chưa thành niên có cùng đăng ký trong hộ tịch, tức là muốn nói đến sự dính kết của những người liền kề nhất. Nhưng có ý kiến đề nghị kê khai tài sản của cả bố mẹ, con cái đã thành niên không cùng một hộ khẩu.
Cá nhân tôi, dự thảo đã đưa ra vấn đề đơn giản hơn, dễ khả thi hơn tức là kê khai tài sản của vợ, chồng, con cái chưa thành niên trong cùng hộ khẩu. Cũng phải nói thêm là nhiều trường hợp, người có hành vi tham nhũng luôn biết tẩu tán tài sản của mình cho con chưa thành niên, bạn bè hoặc thuê người khác giữ hộ. Nhưng cái đó thuộc về cơ quan chức năng phải làm tiếp.
- Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, việc kê khai như thế sẽ làm mất đi tính dân chủ, sự tôn trọng quyền cá nhân?
- Không nên đặt vấn đề như vậy. Mỗi người có một bổn phận, chức năng riêng, anh chấp nhận làm công chức, làm công bộc của dân, hưởng lương, chính sách của Đảng và Nhà nước thì phải có nghĩa vụ kê khai tài sản và coi đó là việc bình thường. Tôi khẳng định là việc kê khai không vi phạm nhân quyền, đây vừa là sự bắt buộc, vừa là sự tự nguyện. Mặt khác, khi tài sản được kê khai minh bạch, rõ ràng thì bản thân nhân phẩm, danh dự của người công chức cũng được nâng cao hơn rất nhiều. Lòng tin của nhân dân, đồng nghiệp vào người công chức rõ ràng có tính thuyết phục hơn.
- Vậy vấn đề chứng minh nguồn gốc tài sản sau kê khai có được đặt ra hay không, thưa ông?
- Đúng là rất khó để xác minh, kiểm soát nguồn gốc tài sản. Bao nhiêu năm qua, nhất là khoảng 10-15 năm trở lại, một loạt thay đổi về cơ chế chính sách đã làm cho một số người lợi dụng giàu lên. Trước đây cán bộ cao cấp, trung cấp, sơ cấp thu nhập chỉ chênh nhau vài chục nghìn đồng, không đáng bao nhiêu. Nhưng nay thì khác, khoản thu nhập chênh nhau là rất lớn, nhất là khoản “thu nhập ngoài lương”, chúng ta chưa thể kiểm soát được. Báo chí đã đưa tin ở một tổng công ty nọ, ông lãnh đạo thu nhập theo lương đến 40 triệu đồng/tháng và nếu theo logic suy luận, khoản thu nhập ngoài lương chắc lớn hơn nhiều.
|
Hãy hình dung tệ tham nhũng như con bạch tuộc nhiều vòi, đấu tranh chống tham nhũng chính là tiêu diệt con vật này. Có nhiều cách để làm việc ấy, nhưng cách tốt nhất là xoá bỏ môi trường sống của nó. Với tham nhũng chính là phòng ngừa một cách tích cực, ngăn ngừa những điều kiện làm cho người ta có thể tham nhũng. Vì thế, riêng luật phòng chống tham nhũng thôi chưa đủ, nó cần kết hợp với một hệ thống luật pháp đã có để đấu tranh, ngăn chặn hành vi tham nhũng, xoá bỏ mọi điều kiện mà những kẻ tham nhũng có thể lợi dụng, cũng như đưa bạch tuộc ra khỏi môi trường nước thì nó sẽ chết. Nếu chống tham nhũng mà chỉ sử dụng biện pháp tức thời, cụ thể, ngăn ngừa vụ việc này, vụ việc kia thì không thể giải quyết triệt để, tương tự chặt vòi bạch tuộc này, vòi khác lại mọc. |
Dự thảo lần này đề cập, kê khai xong thì anh phải báo cáo để xác minh nguồn gốc tài sản. Nhưng việc xác minh chỉ thực hiện khi có dấu hiện bất minh. Theo tôi, cần xác minh nguồn gốc đối với những tài sản quá lớn.
- Ông nghĩ sao trước việc có ý kiến cho rằng cần có một cơ quan độc lập, đứng ra kiểm soát nguồn gốc đối với những tài sản quá lớn?
- Dự thảo đề cập người kê khai phải tự mình xác minh nguồn tài sản của mình. Còn người kiểm tra tính chân thực của bản kê khai đó trước hết là cơ quan chuyên môn, nơi người đó làm việc. Nếu không chứng minh được nguồn gốc thì mặc nhiên tài sản đó là bất minh và phải sung công.
Nhưng có ý kiến đề nghị là chỉ kê khai, còn muốn xác minh là nhiệm vụ của cơ quan chức năng. Thực tế với đội ngũ công chức hiện nay, không thể dùng một cơ quan để chứng minh nguồn gốc tài sản của từng người. Theo tôi, hãy quan niệm việc chứng minh tài sản là trách nhiệm, thể hiện sự trong sạch của công chức, đừng nghĩ đó là trách nhiệm của cơ quan khác. Trường hợp anh không chứng minh được hoặc có dấu hiệu vi phạm thì sẽ có cơ quan chức năng để làm việc đó.
- Vấn đề quà biếu sẽ được quy định như thế nào trong dự thảo lần này?
- Quà biếu vừa là phong tục tập quán của Việt
Cá nhân tôi cho rằng, người ta biếu bao nhiêu thì tuỳ, vấn đề là anh có nhận hay không. Anh là công chức thì phải hiểu cái gì là giới hạn của tình cảm, cái gì là ràng buộc về công việc mà anh phải xử lý sau này, đừng để quà biếu trở thành thứ để “bôi trơn” bộ máy chính quyền. Cái đó thuộc về bản lĩnh chính trị, nhân cách, văn hoá của công chức, chứ không thể nằm trong câu từ của luật định.
- Nhưng ai sẽ là người kiểm soát quà biếu, khi mà thường chỉ có người cho và nhận mới biết được giá trị của quà biếu?
- Nó cũng giống như minh bạch hoá tài sản. Cái gì giá trị lớn thì anh phải báo cáo nguồn gốc. Nhưng tôi cũng phải thừa nhận là khi thanh toán chi tiêu của mình còn là tiền mặt thì chưa thể kiểm soát được quà biếu, quà tặng. Vì nó không giới hạn là con chuột vàng hay con trâu vàng như câu chuyện ngụ ngôn mà có thể là phong bì rất nặng, là chuyến nghỉ mát, dưỡng bệnh ở nước ngoài, chu cấp tiền học hành cho con cái công chức...
- Ông muốn nói phải kê khai cả vấn đề khác ngoài tài sản, ví dụ chuyến du lịch của vợ con công chức?
- Là một thành viên trong bạn soạn thảo, khi thảo luận, tôi đã đặt vấn đề phải kê khai chồng, vợ, con cái đi học, chữa bệnh, tham quan ở nước ngoài không bằng tiền của ngân sách vì nó dính líu đến vấn đề nguồn tài chính biểu hiện bằng quà biếu, quà tặng, có thể là một biến tướng của quà. Con đi học ở nước ngoài một năm 25.000 USD, nhưng đi tham quan cả gia đình thì khoản tiền đó không dừng lại 25.000 USD, đi chữa bệnh còn lớn nữa.
- Dự luật chỉ có 2 tháng để lấy ý kiến của nhân dân liệu có quá gấp?
- Không phải chỉ đến lúc xây dựng luật, nhân dân mới đóng góp ý kiến. Thực tế, vấn đề phòng chống tham nhũng tôi tin người dân đã ấp ủ, trăn trở lâu nay. Khi dự thảo được công bố, người dân có thể có ý kiến ngay. Thời gian chỉ 2 tháng song với sự đóng góp tích cực của nhân dân cả nước, tôi tin rằng, ban soạn thảo sẽ thu được nhiều ý kiến quý báu. Tất nhiên, chúng ta không thể cầu toàn. Ngay cả khi luật đã ban hành, nhân dân vẫn có thể đóng góp ý kiến. Nếu quả thật những ý kiến đó là xác đác, tôi tin rằng Chính phủ, Quốc hội sẵn sàng sửa đổi để luật có sức sống mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn, góp phần đắc lực cho việc lành mạnh hoá một xã hội mà chúng ta đang hướng tới.
- Người dân quan tâm đến việc xử lý tiếp thu ý kiến của họ khi đóng góp cho dự thảo. Theo ông, phải có cơ chế xử lý như thế nào để việc lấy ý kiến người dân không rơi vào tính hình thức?
- Các cơ quan chức năng làm nhiệm vụ tiếp nhận, xử lý ý kiến đóng góp của nhân đã nghĩ tới điều đó và có biện pháp tổng hợp, phân tích trình cơ quan chức năng của Quốc hội xem xét. Trung thành với ý kiến đóng góp của nhân dân, chúng tôi cũng có thể đưa ra ý kiến khác nhau mà người dân đề cập để Quốc hội cân nhắc, quyết định. Tôi xin nhắc lại, chúng ta không cầu toàn, phải nói và hành động rồi sau đó tiếp tục hoàn chỉnh luật cho nó tốt hơn.
VnE
