Sốt giá cuối năm: Hàng dự trữ đang ở đâu?
Đường trắng bán sỉ tại Trung tâm bán sỉ Metro An Phú (TPHCM) hôm 14-2 vẫn ở mức 19.200 đồng/kg. Còn các tiệm tạp hóa trong các con hẻm ở thành phố, đường trắng bịch 1 kg giá 20.000 đồng. Như vậy cơn sốt giá đường đã kéo dài gần 1 tháng qua và người tiêu dùng có quyền đặt câu hỏi: đường dự trữ cho thị trường tết đang ở đâu?
Ai cũng thừa biết, nhu cầu tiêu thụ đường mùa tết tăng mạnh nhất trong năm nhưng thường chỉ tập trung vào 1 - 2 tháng trước tết, có nghĩa là hiện nay.
Không chỉ đường, mà các tháng cuối năm, giá hàng hóa thường rục rịch tăng. Riêng năm nay, áp lực tăng giá mạnh hơn so với mọi năm, và thực tế cho thấy, hết gạo tăng giá, tới đường sốt giá...
Nhưng người tiêu dùng không hề thấy cơ quan quản lý nhà nước công bố đưa hàng ra thị trường bình ổn giá.
Phong trào… dự trữ hàng tết
TPHCM là địa phương đi đầu trong cả nước về phương thức bình ổn giá thị trường mùa tết bằng việc cho các doanh nghiệp kinh doanh được giao bình ổn giá thực phẩm thiết yếu được vay vốn không lãi suất trong 6 tháng cuối năm.
Năm ngoái, trong buổi làm việc với Sở Công Thương TPHCM, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú đã công nhận mô hình dự trữ hàng hóa tết của thành phố trong 5 năm qua mà nhiều địa phương trong nước, muốn làm theo nhưng không được.
Cũng trong hai năm qua, nhiều đoàn cán bộ các tỉnh thành trong nước tới TPHCM “học” cách dự trữ hàng hóa tết. Tết Nguyên đán Canh Dần tới đây, phong trào dự trữ hàng hóa tết nở rộ ở nhiều địa phương.
Nhiều nhất vẫn là TPHCM với hơn 410 tỉ đồng cho vay không lãi cho 13 doanh nghiệp dự trữ thịt gia súc sẽ dự trữ 9.000 tấn; thịt gia cầm 3.000 tấn; trứng gia cầm 20 triệu quả; thực phẩm chế biến 2.000 tấn; rau củ quả 1.500 tấn; gạo, nếp 9.000 tấn; đường 4.100 tấn và dầu ăn 1.500 tấn.
Hà Nội nhiều lần cử cán bộ vào TPHCM khảo sát cách dự trữ hàng tết thì năm nay cũng giao các doanh nghiệp dự trữ hàng hóa thiết yếu tương tự như TPHCM với trị giá 250 tỉ đồng bằng hình thức vay lãi suất 0% trong thời hạn 5 tháng.
Ở ĐBSCL, ông Đặng Thanh Liêm, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Tiền Giang cho biết tỉnh này đã hỗ trợ 19 tỉ đồng cho doanh nghiệp mua, dự trữ hàng hóa nhu yếu phẩm với lãi suất ưu đãi 0,3%/tháng trong thời gian 3 tháng.
Tỉnh Bình Dương ở miền Đông Nam bộ thì hỗ trợ doanh nghiệp dự trữ hàng tết hơn 110 tỉ đồng sau khi đánh giá sức mua dịp tết năm nay trên địa bàn tỉnh tăng 46% so với cùng kỳ năm ngoái với yêu cầu bán thấp hơn giá thị trường 20%, trong khi TPHCM và các địa phương khác yêu cầu bán thấp hơn 10%.
Ngay cả tỉnh nghèo như Quảng Nam ở miền Trung, năm nay chính quyền tỉnh cũng hỗ trợ 100% lãi suất cho các doanh nghiệp dự trữ hàng hóa tết cho vùng miền núi và hỗ trợ 50% lãi suất cho các vùng còn lại với giá trị hàng hóa 10 tỉ đồng.
Hàng dự trữ bán ở đâu?
Không chỉ cơn sốt giá đường đang kéo dài cả tháng nay không hề có dấu hiệu giảm mà cả đợt tăng giá gạo hồi cuối tháng 11, người tiêu dùng vẫn cứ nghe những lời trấn an của các nhà quản lý lẫn các hiệp hội ngành hàng một cách chung chung, nào là gạo trong nước thừa, đường thì vài bữa sẽ hết căng thẳng…
Tuy nhiên, cái mà người tiêu dùng cần không phải là liệu pháp tâm lý, thay vào đó là cụ thể rằng gạo tăng giá, người tiêu dùng có thể mua hàng giá thấp từ công ty nào, cửa hàng nào, ở đâu?
Cơn sốt giá đường hiện nay tuy không tác động nhiều tới chỉ số giá tiêu dùng nhưng nhiều mặt hàng thực phẩm có dùng đường phải tăng giá theo, như bánh kẹo, vốn dùng nhiều trong mùa tết.
Tại TPHCM, 4.100 tấn đường được giao cho doanh nghiệp dự trữ nhưng hơn cả tháng nay, không một quan chức nào công bố trên phương tiện truyền thông rằng người tiêu dùng mua đường ở cửa hàng nào có tham gia dự trữ sẽ được giảm giá so với thị trường 10% như doanh nghiệp đã hứa.
Có lẽ người tiêu dùng sẽ bất ngờ khi biết Hiệp hội mía đường Việt Nam vào tháng 10 đã ngồi lại và định ra giá bán buôn đường trắng niên vụ 2009 - 2010 là 10.500 đồng/kg, có nghĩa giá bán lẻ tới tay người tiêu dùng cao lắm là 12.000 - 13.000 đồng trong thời gian này.
Thế mà nay giá đường vọt lên 20.000 đồng/kg và kéo dài cả tháng qua nhưng Hiệp hội mía đường vẫn trấn an người tiêu dùng bằng câu “chỉ là sốt ảo”.
Ảo hay thật tùy theo nhìn nhận của từng người nhưng nói gì thì nói, người tiêu dùng phải bỏ ra thêm 7.000 -8.000 đồng cho một kg đường.
Tương tự là gạo, một quan chức lãnh đạo Bộ Công Thương vào cuối tháng 11 qua báo chí, đã bác bỏ thông tin có xảy ra cơn sốt gạo như năm ngoái sau khi ông dự đoán cung cầu gạo trong nước đang dư thừa nguồn cung, dù xuất khẩu năm nay vượt 6 triệu tấn gạo, cao kỷ lục trong nhiều năm qua.
Đúng là không xảy cơn sốt gạo thật, không có cảnh chen lấn xếp hàng mua gạo nhưng thời điểm đó giá gạo đang ở mức cao, chỉ trong 1-2 tuần mà giá gạo tăng thêm 1.000 - 2.000 đồng/kg, thậm chí có thời gian giá gạo tăng từng ngày.
Tuyên bố của Bộ Công Thương trên báo chí mang tính tâm lý nhiều hơn là thực lực của cơ quan quản lý nhà nước. Người tiêu dùng sẽ yên tâm hơn nếu Bộ Công Thương tuyên bố rằng nhà nước có trong kho dự trữ 100.000 tấn gạo chẳng hạn và sẵn sàng bán gạo dự trữ nếu giá gạo tăng cụ thể tới bao nhiêu.
Còn một lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam lúc ấy cũng xuất hiện nhiều trên báo chí, cũng phân tích dư thừa gạo, cũng nói hệ thống doanh nghiệp hội viên có hàng chục cửa hàng sẵn sàng tung gạo ra bán nhưng ông không hề nói rõ, khi giá gạo tăng tới mức nào thì cửa hàng nào, ở đâu, của công ty nào có thể tham gia bán gạo bình ổn thị trường?
Ngay cả tại TPHCM, địa phương được xem là đi đầu trong công tác dự trữ hàng hóa tết nhưng gần như danh sách các doanh nghiệp, địa chỉ các cửa hàng trực thuộc doanh nghiệp tham gia bình ổn thị trường hàng tết ở đâu, bắt đầu bán hàng dự trữ khi nào hiếm có người tiêu dùng nào biết cụ thể để xem doanh nghiệp có thực sự bán hàng như cam kết hay không.
Hồng Văn
TBKTSG Online
