Tách bạch quản lý tiền gửi: Khó khăn kỹ thuật hay động chạm lợi ích?
Mặc dù tách biệt quản lý tiền gửi trước đó được đa số công ty chứng khoán (CTCK) luôn miệng kêu khó, làm Hiệp hội kinh doanh chứng khoán Việt Nam (VASB) thiên về động thái kiến nghị nên lùi thời điểm thực hiện (như hạn chót là vào ngày 1/10 tới), song một số ý kiến ghi nhận ngay tại buổi toạ đàm về việc chuyển tài khoản tiền gửi của NĐT từ ngân hàng sang CTCK do VASB phối hợp với Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tổ chức chiều ngày 20/8/2008 đã cho thấy những quyết tâm để nhanh chóng áp dụng việc quản lý tiền gửi này.
“Phải nói thật với nhau là …”
Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó tổng giám đốc Trung tâm Giao dịch Hà Nội (Hastc) cho rằng việc quản lý tài khoản tiền tại ngân hàng tách bạch đến từng NĐT không khó như CTCK đã từng than thở trong quá trình thực hiện, mà quan trọng hơn cả là CTCK có muốn làm không và quyết tâm của họ đến đâu.
“Là lãnh đạo phụ trách công nghệ thông tin (IT) của Hastc, tôi thấy việc này không khó như CTCK tưởng. Chỉ cần các dữ liệu của khối CTCK trùng khớp với dữ liệu của các ngân hàng được mã hóa dưới dạng các file là có thể nhận và đọc thông tin khi thực hiện song song với một số thao tác mang tính kỹ thuật khác. Nếu có phần mềm chuẩn trên cơ sở tương thích giữa hai hệ thống của NH và CTCK thì công ty cung cấp phần mềm nào cũng có thể đưa ra một giải pháp phần mềm hữu hiệu. Hơn thế, đây lại là nhu cầu xuất phát từ thị trường, nhà đầu tư cần, ngân hàng muốn, vấn đề chỉ còn là lợi ích của khối CTCK”, ông Dũng nói và đưa ra kiến nghị VASB nên nhanh chóng phối hợp với cơ quan quản lý đứng ra chọn công ty cung cấp phần mềm trên cơ sở thống nhất điều kiện chuẩn đối với các CTCK, các ngân hàng.
Trao đổi riêng với ĐTCK- online, ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng vấn đề vướng mắc xuất phát từ CTCK không phải hoàn toàn do kỹ thuật, mà chủ yếu là lợi ích. Ông Hải quả quyết: “Phải nói thẳng với nhau là lãi suất qua đêm là 15%, có thời điểm lên tới 20%, dường như CTCK khó có thể dễ dàng chấp nhận việc chia sẻ quyền lợi với ngân hàng được. Chiêu bài kêu khó cũng chỉ để bảo vệ lợi ích của khối này mà thôi”.
Cụm từ “Phải nói thẳng với nhau” ở đây cũng được ông Dũng cũng như bà Nguyễn Thị Thục Anh, Phó Ban kinh doanh, Uỷ ban chứng khoán nhà nước (UBCK) sử dụng và nhấn mạnh trong phần đóng góp ý kiến của mình. Ông Dũng nói “CTCK cứ nói là khó khăn này nọ nhưng phải nói thẳng với nhau là còn chưa muốn, là gắn liền với lợi ích”. Bà Thục Anh cho biết, qua khảo sát, có CTCK làm tốt, có CTCK không làm tốt, những mắc mớ cần giải quyết đã được thảo luận chi tiết, mỗi CTCK đều có nhiều sáng tạo, có khả năng và đã thực hiện được việc rào chắn các loại rủi ro. Theo báo cáo từ các CTCK thì có 13 CTCK đã thực hiện thành công. Trên thực tế, một số phát sinh từ đường truyền, chi phí, khoảng cách địa lý... không đáng lo ngại. “Cần nói thật với nhau là, vấn đề nằm ở lợi ích của việc giữ một khoản tiền gửi không nhỏ của khách hàng”, bà Thục Anh nói.
Nhận diện rủi ro về mặt kỹ thuật, đại diện Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Hà Thành cũng cho biết đây là điều khó tránh khỏi trong quá trình triển khai bất kỳ một dịch vụ nào, quan trọng là CTCK và ngân hàng phải tìm hướng khắc phục trên cơ sở cùng hợp tác.
Một thực tế theo vị đại diện của BIDV là ngân hàng này đã kết nối cho khoảng 10 CTCK, đang chuyển dần tài khoản của NĐT tại CTCK sang ngân hàng. Luồng tiền của ngân hàng tại bất kỳ chi nhánh giao dịch nào mà CTCK kết nối hoàn toàn có thể chảy về CTCK tại bất kỳ hội sở, chi nhánh, phòng giao dịch hay đại lý nhận lệnh ở bất cứ đâu trên toàn quốc; Còn nếu đứt đường truyền thì ngân hàng này cũng đã có dự phòng và phương hướng giải quyết khi chuyển sang cơ chế offline. Dung lượng giao dịch của BIDV lên tới hàng triệu tài khoản, có thể đáp ứng được nhu cầu hàng ngàn tài khoản của CTCK trong các phiên giao dịch...
Cần làm ngay
Liên quan đến thời điểm, vị đại diện của BIDV cho rằng, đây là việc cần làm ngay khi thị trường ngày càng phát triển, NĐT trở nên dần chuyên nghiệp hơn, lượng tiền gửi trong tài khoản là không nhỏ, có thể lên tới hàng tỷ đồng thì triển khai càng sớm sẽ càng tốt cho thị trường, nhất là nhà đầu tư.
Về vấn đề này, mặc dù chưa cho biết cụ thể về việc thời hạn áp dụng việc tách bạch này (1/10/2008) có bị lùi lại hay không, song bà Thục Anh cho rằng hiện việc này đã được triển khai tại hầu hết các nước, thậm chí họ còn tiến xa hơn một bước đó là chứng khoán cũng chuyển cho trung tâm lưu ký chứng khoán quản lý đến từng nhà đầu tư. “Đây là việc cần làm ngay khi cơ quan quản lý là UBCK chưa đủ khả năng giám sát thực sự. Các nước còn hạn chế về khả năng giám sát giống chúng ta, như Trung Quốc, Thái Lan...cũng đã thực hiện rồi”, bà Thục Anh nói.
Ông Hải cũng cho rằng không nên chần chừ gì, khi đây là việc trước sau cũng phải làm. “Khi ký hợp đồng với CTCK thì tài khoản của NĐT nội vừa là tài khoản để NĐT có thể giao dịch vừa để CTCK quản lý tiền mặt cũng như chứng khoán. Còn đối với NĐTNN như VinaCapital… cũng đã làm việc này từ lâu rồi, ngay từ khi tham gia TTCK Việt Nam khi thực hiện giao dịch tại các CTCK nhưng vẫn mở tài khoản tại ngân hàng lưu ký là các ngân hàng nước ngoài như HSBC, Deutsche Bank …”, ông Hải nhấn mạnh
Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Thanh Kỳ, Tổng thư ký VASB, mặc dù VASB đã kiến nghị khá lâu, 1/10 tới mới là thời hạn chót để thực thi việc tách bạch này, song UBCK có phần dè dặt và triển khai tương đối chậm trễ, gây ảnh hưởng đến niềm tin của NĐT đối với thị trường. “UBCK cũng nên khẳng định rõ ràng về việc này, có quyết tâm thực hiện theo cam kết hay không, nếu lùi thì lộ trình thực hiện sẽ như thế nào? Ai là đầu mối: UBCK, Trung tâm/Sở hay Trung tâm lưu ký sẽ đứng ra hướng dẫn CTCK, ngân hàng thực hiện lộ trình này?…
Nếu không thì…
Theo kiến nghị của VAFI, đến hạn chót là ngày 1/10 tới, nếu CTCK nào không có khả năng kết nối với ngân hàng về quản lý tách bạch tiền gửi đến từng nhà đầu tư thì UBCK nên công khai danh sách để nhà đầu tư được biết. “Liệu lúc đó có CTCK nào đủ can đảm nói không với việc quản lý tiền gửi của NĐT hay không? NĐT có đủ bản lĩnh đến giao dịch tại CTCK đó không? ”, ông Hải đặt vấn đề và khẳng định đây chính là cơ hội để nhà đầu tư, thị trường và cơ quan quản lý đánh giá lại mức độ uy tín, tính chuyên nghiệp, khả năng thực thi của khối CTCK mà trước đó từng rêu rao là đối tác tin cậy của nhà đầu tư, là sức mạnh vượt trội... như trong các slogan của khối này.
Về phía NĐT, hướng tới sự minh bạch, chuyên nghiệp, phù hợp với thông lệ quốc tế tại nơi mà mình giao dịch luôn là cần thiết. Việc từ chối trách nhiệm này có đồng nghĩa với khả năng không theo kịp với đòi hỏi hiện tại của TTCK cũng như việc làm cho thấy hành động sẽ loại mình ra khỏi cuộc chơi của các CTCK?
đtck
