Tiền đang chảy ra khỏi Trung Quốc
Nhiều người dân và các nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc đang tăng cường chuyển vốn ra khỏi thị trường này. Đây thực sự là một xu thế ngược lại hoàn toàn với dòng vốn ồ ạt chảy vào Trung Quốc trong mấy năm qua.
Có nhiều giả thuyết về động cơ của sự chuyển vốn nói trên. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, còn quá sớm để kết luận sự đảo chiều của các dòng vốn này là sự “tháo chạy” vốn khỏi Trung Quốc.
Hiện tượng đáng ngại
Mới đây, một công ty môi giới địa ốc trực tuyến của Trung Quốc đã tổ chức một chuyến đi cho khách hàng trong tới Mỹ tìm mua nhà bị ngân hàng tịch biên. Kết quả, số lượng khách chào mua lớn tới nỗi, công ty này đã phải từ chối gần 400 khách hàng.
Tại Thượng Hải, các công ty Trung Quốc dầm vốn đang đẩy mạnh mua vào các loại trái phiếu có mức lợi suất cao do các công ty Mỹ đang kẹt vốn phát hành. Trong khi đó, các nhà đầu tư phương Tây lại bán đổ bán tháo các loại trái phiếu, thậm chí cả trái phiếu của những công ty có tình trạng tài chính lành mạnh.
Các công ty Trung Quốc đang gửi về nước ít đi số tiền thu về từ hoạt động xuất khẩu. Thay vào đó, họ găm giữ một phần số tiền này trong các ngân hàng ở nước ngoài.
Tại Hồng Kông, những người Trung Quốc đại lục giàu có đang đổ tới các cửa hàng trang sức để mua vàng bạc và những viên kim cương cỡ lớn.
Gộp chung, những xu hướng này phản ánh một thực tế là người Trung Quốc đang bắt đầu chuyển tiền ra nước ngoài, các nhà đầu tư cũng bắt đầu rút vốn khỏi nước này, và tốc độ đầu tư mới vào đây đang giảm xuống.
“Rõ ràng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đang tụt giảm. Vậy thì có lý do gì để giữ tiền ở đó nữa chứ”, ông Henry Lee, một nhà quản lý quỹ ở Hồng Kông, nhận xét.
Thống kê hoạt động rút vốn của các nhà đầu tư ngoại và lượng suy giảm trong số tiền chuyển về nước của công ty Trung Quốc làm ăn với nước ngoài cho thấy, lượng vốn chảy khỏi Trung Quốc trong quý 4/2008 có thể lên tới con số 240 tỷ USD.
Hiện lượng ngoại tệ Trung Quốc hút về từ thặng dư thương mại vẫn rất lớn, vì mặc dù xuất khẩu sụt giảm trong tháng 12/2008, nhập khẩu của nước này thậm chí còn co lại với tốc độ mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây dòng tiền này gần như bị cân bằng bởi dòng chảy ra của các nguồn tiền tư nhân từ đại lục và hoạt động đầu tư nước ngoài giảm tốc.
Do đó, lượng dự trữ ngoại hối tích lũy trong quý 4/2008 của Trung Quốc đã sụt giảm 74% so với cùng kỳ năm trước, còn 40,45 tỷ USD, thấp nhất từ đầu năm 2004 tới nay.
Vấn đề khiến các nhà chức trách Trung Quốc “đau đầu” lúc này là xác định xem đây có phải là hiện tượng “tháo chạy” của các dòng vốn - hiện tượng rút vốn ồ ạt do các nhà đầu tư hoặc người dân lo ngại sự bất ổn kinh tế của Trung Quốc - hay không. Trên thực tế, có vô số lý do có thể dẫn tới sự chuyển vốn khỏi Trung Quốc, trong đó có cả những lý do đáng ngại.
Đầu tuần này, Trung Quốc cho biết, 20 triệu công nhân nhập cư từ nông thôn ra thành phố của nước này đã mất việc làm. Nếu không tìm được việc làm mới, 20 triệu người này sẽ trở thành một lực lượng thất nghiệp đầy phức tạp.
Giới quan sát quốc tế nhận định, kinh tế của Trung Quốc đang “xì hơi”. Các dự báo về tăng trưởng của nền kinh tế này trong năm 2009 rất khác nhau, nhưng đều là những con số thấp nhất từ năm 1990 tới nay. Ngân hàng Morgan Stanley dự báo, trong 2009, kinh tế Trung Quốc chỉ có thể tăng trưởng ở mức 5,5%. Ngân hàng Royal Bank of Scotland (RBS) cho rằng kinh tế Trung Quốc năm nay sẽ tăng 5%. Ngân hàng Thế giới (WB) thì dự báo, kinh tế nước này sẽ tăng trưởng 7,5%, so với mức 9% trong năm 2008 và 13% năm 2007.
Một vấn đề đáng lo ngại, việc người dân và các công ty Trung Quốc chuyển tiền ra nước ngoài có thể ảnh hưởng tới vai trò trung tâm của Trung Quốc trong việc cung cấp nguồn tiền để bù đắp cho thâm hụt thương mại và ngân sách của nước Mỹ trong những năm gần đây.
Điều này có thể lý giải như sau: Để hạn chế sự lên giá của đồng Nhân dân tệ, Chính phủ Trung Quốc đã tiến hành hút bớt lượng USD đổ vào nước này từ hoạt động thương mại và đầu tư nước ngoài, khiến dự trữ ngoại hối của Trung Quốc hiện lớn hơn cả dự trữ ngoại hối của Nhật Bản, Saudi Arabia và Nga cộng lại.
Để mua USD, Chính phủ Trung Quốc phải in thêm Nhân dân tệ, đồng thời đã đầu tư ít nhất 2/3 số USD mà họ nắm giữ vào các loại chứng khoán của Mỹ, đặc biệt là trái phiếu kho bạc Mỹ. Bởi thế, nếu lượng USD chảy vào Trung Quốc giảm mạnh, Chính phủ nước này sẽ không thể mua vào thêm nhiều trái phiếu kho bạc Mỹ nữa, cho dù họ muốn.
Những lý do để yên tâm
Hiện thời, thách thức đối với các nhà kinh tế học là xác định xem tại sao các dòng vốn lại đang “rời bỏ” Trung Quốc và xu hướng này sẽ kéo dài bao lâu? Tuy nhiên, phần lớn các chuyên gia cho rằng, chưa thể kết luận xu hướng này là sự “tháo chạy” vốn khỏi Trung Quốc.
Ông Daniel Chun, Giám đốc công ty trang sức Gaily Jewelry ở Hồng Kông cho biết, trong tháng 12 vừa qua, lượng khách đại lục mua kim cương tại đây tăng mạnh. Tuy nhiên, do khách đến từ đại lục chiếm một tỷ lệ lớn trong doanh số tiêu thụ hàng cao cấp ở Hồng Kông, mức giảm 9,8% trong doanh số trang sức và đồng hồ tiêu thụ trong tháng 12 tại khu vực này cho thấy, sức mua của khách đại lục không hẳn là tăng quá mạnh.
Một trong những động cơ dẫn tới hiện tượng tiền rút khỏi Trung Quốc có thể là một lý do hết sức đơn giản: Nhiều người dân và công ty Trung Quốc đang nhận thấy những món hời ở các nơi khác.
Công ty môi giới địa ốc trực tuyến Soufun.com chào hàng một tour đi mua nhà dành cho ít nhất 40 khách hàng Trung Quốc tới các thành phố San Francisco, Los Angeles, Las Vegas và New York của Mỹ từ ngày 24/2 tới và đã nhận được số đơn đặt hàng nhiều hơn con số này gấp nhiều lần.
“Các khách hàng này rõ là đang muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ. Mà nước Mỹ thì đúng là một địa điểm đầu tư hấp dẫn vì giá nhà ở đây đã giảm quá mạnh”, ông Zhao Xingyu, nhà tổ chức chuyến đi này cho hay.
Những người kinh doanh địa ốc ở Trung Quóc cho biết, trong mấy năm gần đây, người nước ngoài, nhất là Hoa kiều, đã đầu cơ nhiều vào thị trường địa ốc Trung Quốc, dẫn tới tình trạng bong bóng. Từ đầu năm 2008, giá nhà ở Trung Quốc bắt đầu hạ và sức hấp dẫn của thị trường địa ốc nước này vì thế cũng giảm theo.
Một lý do khác khiến tiền chảy ra khỏi Trung Quốc có thể là do quyết định của Chính phủ nước này ngừng lại đà lên giá của đồng Nhân dân tệ so với USD vào tháng 7 năm ngoái, và thậm chí cho đồng Nhân dân tệ mất giá so với USD trong một thời gian ngắn vào cuối tháng 11 vừa qua. Điều này làm giảm sức hút đối với các nhà đầu tư muốn đổ tiền vào Trung Quốc để kiếm lợi từ sự lên giá của đồng Nhân dân tệ.
Kinh tế gia Stephen Green tại văn phòng của ngân hàng Standard Chartered tại Thượng Hải thì cho rằng, một lý do quan trọng nữa có thể dẫn tới sự dịch chuyển của các dòng tiền ra khỏi Trung Quốc cuối năm 2008 là do các hãng bán lẻ gặp khó của phương Tây chậm trả tiền mua hàng của nước này hơn trước đây.
Vietstock, New York Times
