Tìm hiệu quả cho gói kích cầu thứ hai
Gói kích cầu thứ hai không nhằm mục tiêu nhanh chóng giải quyết ổn thỏa những vấn đề đang thách thức nền kinh tế Việt Nam, tuy nhiên nó được kỳ vọng sẽ góp phần làm giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp sản suất đang bị đình đốn, các dự án kinh doanh còn đang bị bỏ ngỏ và hơn hết là giải quyết việc làm, đảm bảo đời sống cho người lao động.
Chính phủ dự tính nếu dùng 17.000 tỷ đồng để hỗ trợ 4% lãi suất cho doanh nghiệp trong gói kích cầu thứ nhất thì sẽ bơm ra nền kinh tế khoảng 420.000 tỷ đồng vào cuối năm nay. Tính đến ngày 10/4, khoảng 218.420 tỷ đồng đã được bơm vào nền kinh tế, như thế có nghĩa còn 202.000 tỷ đồng nữa đang chờ được giải phóng từ nay đến cuối năm.
Khi gói kích cầu thứ nhất vẫn đang được triển khai thì các tổ chức tín dụng, các doanh nghiệp và cá nhân đã nhận được tín hiệu để chuẩn bị đón nhận gói kích cầu thứ hai.
Gói kích cầu thứ 2 cũng hỗ trợ doanh nghiệp 4% lãi suất nhưng thời hạn cho vay được nới rộng lên tối đa 24 tháng. Việc hỗ trợ lãi suất được thực hiện từ 1/4/2009 đến 31/12/2011. Mục đích của gói kích cầu lần thứ hai là tạo ra nguồn vốn dài hơi hơn cho doanh nghiệp.
Huy động tiền từ đâu?
Theo một quan chức cấp cao của Ngân hàng Nhà nước, về nguyên tắc, gói kích cầu thứ hai sẽ có nguồn vốn lớn hơn gói thứ nhất nhưng điều này phụ thuộc vào việc cân đối ngân sách của Chính phủ. Trên thực tế, trong thời gian trước mắt thì có vẻ như chưa có nguồn tiền nào cụ thể để tài trợ cho gói kích cầu thứ hai này.
Ông Ngô Tuấn, Vụ trưởng Vụ Ngân hàng và các tổ chức tín dụng, Bộ Tài chính cho biết: "Chính phủ và Bộ Tài chính đã thống nhất, gói kích cầu thứ 2 sẽ hỗ trợ 4% lãi suất cho doanh nghiệp đến cuối năm 2011, nguồn vốn hỗ trợ sẽ được trích từ 17.000 tỷ đồng của gói kích cầu lần thứ nhất”.
Khi được hỏi liệu 17.000 tỷ đồng có đủ sức gánh vác một lúc hai gói kích cầu hay không, ông Tuấn trả lời: "Khi nào sử dụng hết số tiền trong gói thứ nhất, chúng tôi sẽ huy động thêm nhưng huy động bao nhiêu còn phụ thuộc vào giải ngân như thế nào để tránh tồn đọng vốn, kém hiệu quả”.
Theo ông Cao Sỹ Kiêm, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tiền tệ Quốc gia: “Để có tiền cho gói kích cầu lần hai này, Chính phủ sẽ phát hành trái phiếu trong nước”. Tuy nhiên, trên thực tế những lần phát hành trái phiếu Chính phủ bằng tiền đồng gần đây hầu như không mấy thành công, phần lớn là do lợi suất không được như nhà đầu tư mong đợi. Bộ Tài chính thường đặt mức lợi suất trần khoảng 7,5%, gần bằng lãi suất gửi tiết kiệm ở ngân hàng, trong khi nhà đầu tư đề nghị khoảng 8 - 8,2%. “Nếu chúng ta muốn thành công, có lẽ lợi suất nên cao hơn," ông Kiêm nói.
Chuyên gia Vũ Thành Tự Anh - Giám đốc chương trình giảng daỵ Fullbright thì cho rằng: “Chính phủ không nên quá cân đong đo đếm giữa mức 7,5% và mức 8% bởi khoảng cách không phải là quá lớn và vấn đề cơ bản ở đây là cơ hội. Nếu chúng ta không chớp thời cơ thì sau này, kể cả có huy động được nhiều thì cũng không còn nhiều ý nghĩa”.
Theo ông Ngô Tuấn: “Bộ Tài chính đang cân nhắc bài toán lợi suất trước khi đưa ra quyết định”. Còn nếu phát hành trái phiếu nước ngoài hay vay nợ nước ngoài thì không khả thi. “Các nền kinh tế lớn còn đang gặp khó khăn rất lớn. Nếu họ mua trái phiếu của Việt Nam thì có thể họ sẽ đòi hỏi lợi suất cao. Còn nếu họ còn nhiều tiền để cho vay nợ, thì liệu họ có cho Việt Nam vay hay không?”, một tổng giám đốc ngân hàng tại Thành phố Hồ Chí Minh nhận định.
Hậu kiểm là quan trọng
Một vấn đề quan trọng khác đang được dư luận quan tâm là liệu gói kích cầu thứ hai có được sử dụng đúng mục đích, đúng đối tượng, kích thích được nền kinh tế đến đâu? Về lý thuyết, tín dụng rẻ sẽ giúp nhà sản xuất, doanh nghiệp hạ giá thành sản phẩm và tăng sức cạnh tranh. Tuy nhiên chỉ số giá tiêu dùng cho đến nay vẫn chưa cho thấy rõ điều đó.
Theo nhà kinh tế ở Vũ Thành Tự Anh, nếu như 218.420 tỷ đồng ngân hàng thông báo đã cho vay trong gói kích cầu thứ nhất được đổ vào sản xuất thì dư nợ tín dụng trong quý I đáng ra phải là 16-18%/năm, chứ không phải chỉ 2,67% như Ngân hàng Nhà nước công bố.
Tại Hội nghị kinh tế ở Hải Dương vừa qua, nhiều chuyên gia cho rằng, có thể có một số tiền cho vay theo chương trình hỗ trợ lãi suất chưa được sử dụng đúng mục đích.
Ông Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện nghiên cứu Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cảnh báo: “Một cơ chế giám sát và hậu kiểm chặt chẽ là rất cần thiết để đảm bảo luồng tiền hỗ trợ được sử dụng hiệu quả. Làm thế nào để đảm bảo các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng được tiếp cận với nguồn tín dụng rẻ đó cũng không kém phần quan trọng”.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng nếu khâu kiểm soát bị lơi lỏng, nền kinh tế có thể còn bị lâm vào tình trạng lạm phát, tham nhũng và bất ổn./.
VietNam+
