Từ chuyện vui khi con cá tra được trở lại Nga

Từ chuyện vui khi con cá tra được trở lại Nga

Ngày 29/4 tới đây, các DN sản xuất cá tra Việt Nam sẽ chính thức xuất khẩu trở lại thị trường Nga sau gần 4 tháng bị tạm đình chỉ và lô hàng cá tra đầu tiên được xuất trở lại thị trường này có số lượng khoảng 20.000 tấn với mức giá bình quân là 2 USD/kg. Theo ông Dương Ngọc Minh, Trưởng ban Ban điều hành xuất khẩu cá tra vào thị trường Nga, hiện có 10 DN chế biến cá tra và 20 DN chế biến tôm, hải sản, hàng khô được phép xuất khẩu vào thị trường này. Việc xuất khẩu cá tra đông lạnh sẽ được chia đều cho các DN trên và ưu tiên cho những DN mở được hợp đồng bổ sung. Dự kiến, trong năm 2009 sẽ xuất sang thị trường Nga khoảng 100.000 tấn cá tra, với kim ngạch ước đạt 200 triệu USD.

Cùng với việc đón nhận tin vui này, các bộ, ngành chức năng cũng đã tổ chức Hội nghị triển khai Quy chế xuất khẩu thủy sản vào thị trường Nga, nhằm siết chặt các quy định về chất lượng…, qua đó góp phần ổn định và phát triển thị trường Nga. Theo quy chế thì các DN chỉ được xuất khẩu hàng hóa tự chế biến, đóng gói, đồng thời tuyệt đối không được mua - bán, gia công, nhận ủy thác xuất khẩu, thỏa thuận nhượng lại sản lượng, kể cả từ các DN có mã (code) xuất khẩu vào Nga; nghiêm cấm việc chế biến cá chết, cá ngợp được mua trôi nổi để trộn vào sản phẩm xuất khẩu; DN phải chịu trách nhiệm về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm, tỷ lệ mạ băng trong sản phẩm cá tra phi lê đông lạnh không vượt quá 20% (± 2%)…

Một chế tài mạnh dành cho các DN vi phạm hợp đồng cũng được ban hành và tùy theo mức độ vi phạm, DN sẽ phải chấp nhận tạm ngưng xuất khẩu trong các tháng tiếp theo cho đến khi giải trình nguyên nhân và được Ban điều hành xuất khẩu thủy sản sang thị trường Nga chấp nhận. Tuy nhiên, khi được phân công trở lại thì sản lượng xuất khẩu chỉ được 50% so với trước khi vi phạm; DN nào cố tình vi phạm nhiều lần thì Ban điều hành sẽ kiến nghị cơ quan chức năng không cấp chứng thư xuất khẩu, rút giấy phép kinh doanh, hoặc cao hơn là đề nghị xử lý hình sự…

Việc các cơ quan chức năng buộc phải "thiết quân luật" đối với những DN xuất khẩu vào Nga cũng không phải điều quá khó hiểu trong bối cảnh "vạn người bán trăm người mua" và một lần mất uy tín có thể sẽ mất cả thị trường.

Vừa nhận tin vui được xuất khẩu trở lại vào thị trường Nga và Ai Cập thì thủy sản Việt Nam, cụ thể là con cá basa, lại đang đối mặt với sự "bài xích" tại thị trường Italia. Một số phương tiện truyền thông nước này phát phóng sự truyền hình, đưa tin bài với nội dung cho rằng, cá basa được nuôi ở nguồn nước ô nhiễm, gây ra lo ngại cho người tiêu dùng. Theo Thương vụ Việt Nam tại Italia, qua kinh nghiệm xử lý vụ việc tương tự ở Ai Cập (giới truyền thông Ai Cập đưa tin thủy sản Việt Nam được nuôi trồng trong điều kiện nguồn nước tù đọng, ô nhiễm nên Đại sứ quán Ai Cập tại Việt Nam đã tạm ngừng chứng nhận tài liệu chứng từ xuất khẩu thủy sản sang thị trường Ai Cập, nhưng 1 tuần sau đã mở lại), các bộ, ngành chức năng cần thông qua các Thương vụ nhanh chóng cung cấp tất cả các thông tin cần thiết liên quan đến việc nuôi cá basa tại Đồng bằng sông Cửu Long để có căn cứ giải thích với các cơ quan hữu quan của các nước nhập khẩu.

Mới đây, Vụ Thị trường châu Âu, Bộ Công Thương cũng thông báo, DN sản xuất, chế biến và xuất khẩu hải sản sang EU nên có biện pháp đảm bảo chất lượng hàng hoá của mình để tránh các sự cố, vì cơ quan chức năng EU vừa thông tin về việc một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này có dư lượng chất bảo quản quá mức cho phép… Những biện pháp kiểm soát đặc biệt đối với dòng sản phẩm trên cũng đã được cơ quan chức năng các nước này áp dụng.

Cảnh báo của các cơ quan chức năng cho thấy một cuộc chiến về tự vệ thương mại bằng các biện pháp bảo hộ hàng trong nước, như kiện chống bán phá giá, chống trợ cấp, thậm chí là "nói xấu" sản phẩm đối thủ… đang ngày càng rõ nét khi nền kinh tế thế giới rơi vào suy thoái. Tuy nhiên, trách người thì cũng phải nhìn lại ta, tại Hội nghị tổng kết hoạt động ngành thủy sản quý I/2009 được tổ chức mới đây, rất nhiều DN xuất khẩu thủy sản cũng đã lên tiếng bức xúc về tình trạng một số DN khác trong ngành làm ăn chụp giật, mua nguyên liệu kém chất lượng, thậm chí bị hỏng, bệnh... để chế biến và bán với giá rẻ, làm xáo trộn thị trường, ảnh hưởng đến các DN chân chính và làm mất hình ảnh của cả ngành thủy sản Việt Nam.

Ông Ngô Phước Hậu, Chủ tịch Hội Cá nước ngọt, cũng đã đề nghị các cơ quan chức năng phải kiểm tra, xử lý kịp thời những DN làm ăn gian trá để không ảnh hưởng đến toàn ngành xuất khẩu thủy sản.

Một chế tài mạnh và có thể mạnh hơn nữa như đang được triển khai đối với các DN xuất khẩu sang Nga thiết nghĩ cũng nên được áp dụng cho các DN xuất khẩu các mặt hàng khác, nếu không, nguy cơ mất cả một thị trường lớn chỉ vì những lợi ích cục bộ, trước mắt, như một số DN đã làm rất có thể sẽ xảy ra.

Gia Linh

Đầu tư chứng khoán