Tỷ giá cuối năm và giải pháp cho doanh nghiệp
Những tháng cuối năm 2025, áp lực tỷ giá đang trở thành một trong những bài toán tác động trực tiếp đến "sức khỏe" của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Khi đồng USD liên tục tăng giá so với VND, bức tranh kinh doanh của các doanh nghiệp trở nên đa màu, nơi cơ hội của người này lại là thách thức của người kia.
Tỷ giá USD/VND giữ xu hướng tăng ngay từ đầu năm khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm kiểm soát lạm phát, khiến đồng USD tăng giá.
Thêm vào đó, hiện đang là thời điểm quý 3, các doanh nghiệp nhập khẩu tăng cường mua USD để thanh toán đơn hàng cuối năm, chuẩn bị cho mùa sản xuất và tiêu dùng cao điểm. Tính đến 20/09/2025, tỷ giá trung tâm được NHNN niêm yết ở mức 25,186 VND/USD, tăng 3.5% so với đầu năm.
Nguồn: VietstockFinance
|
Tại ngân hàng Vietcombank, sáng 22/09, tỷ giá mua - bán USD được niêm yết ở mức 26,178 - 26,448 VND/USD, tăng 3.5% so với đầu năm.
Tác động đa chiều
Ông Jung Hyo Chang - Giám đốc phụ trách mảng Giao dịch ngoại hối và Phái sinh, Ngân hàng Shinhan Việt Nam - đánh giá, đồng nội tệ mất giá trong thời gian gần đây đã khiến chi phí vốn tăng lên, đặc biệt là đối với những doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu hoặc nguồn vốn vay ngoại tệ.
 Ông Jung Hyo Chang - Giám đốc phụ trách mảng Giao dịch ngoại hối và Phái sinh, Ngân hàng Shinhan Việt Nam
|
Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng có được một số lợi thế nhờ khả năng cạnh tranh về giá được cải thiện trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp xuất khẩu vẫn phụ thuộc vào nguyên liệu đầu vào là nhập khẩu thì chi phí tài chính và lợi nhuận cũng sẽ chịu tác động, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào tỷ lệ giao dịch ngoại tệ của từng doanh nghiệp.
“Chúng tôi vẫn đang theo dõi sát những diễn biến này, đồng thời cung cấp các giải pháp quản trị rủi ro phù hợp, bao gồm các sản phẩm phòng ngừa tỷ giá, để hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp ứng phó hiệu quả”, đại diện Ngân hàng Shinhan Việt Nam cho biết thêm.
Ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi - nhận định, đối với hệ thống ngân hàng, biến động tỷ giá vừa mở ra cơ hội kinh doanh, vừa đặt ra những thách thức không nhỏ về quản trị rủi ro.
 Ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi
|
Khi đồng nội tệ mất giá, các doanh nghiệp có khoản vay bằng ngoại tệ sẽ phải đối mặt với áp lực trả nợ tăng cao, trực tiếp làm gia tăng rủi ro tín dụng. Ngay cả với các khoản vay bằng VND để phục vụ nhập khẩu, chi phí đầu vào tăng cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp; từ đó, buộc các ngân hàng phải nâng cao mức độ giám sát và thẩm định chất lượng tín dụng một cách chặt chẽ hơn.
Biến động tỷ giá tạo ra tác động 2 chiều trong thanh toán quốc tế và kinh doanh ngoại hối. Doanh nghiệp xuất khẩu sẽ hưởng lợi khi quy đổi doanh thu ngoại tệ về VND, trong khi doanh nghiệp nhập khẩu phải đối mặt với chi phí gia tăng. Đây chính là thời điểm ngân hàng cần phát huy vai trò tư vấn, cung cấp các công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro cho khách hàng. Mặt khác, nhu cầu giao dịch ngoại hối (spot, forward, swap, option) tăng cao cũng mang lại lợi nhuận dịch vụ đáng kể. Tuy nhiên, đi kèm với đó là yêu cầu quản lý trạng thái ngoại tệ cực kỳ chặt chẽ để tránh rủi ro thanh khoản khi thị trường biến động mạnh.
Nhìn chung, các ngân hàng phải duy trì một thế cân bằng tinh tế giữa việc nắm bắt cơ hội kinh doanh và quản trị rủi ro một cách hiệu quả.
 Bà Hồ Trúc Lam - Giám đốc CTCP Thực phẩm Horeca
|
Ở phía doanh nghiệp, bà Hồ Trúc Lam - Giám đốc CTCP Thực phẩm Horeca cho biết, doanh nghiệp của bà chủ yếu là xuất khẩu sang thị trường Mỹ và châu Âu nên tình hình khả quan hơn khi tỷ giá tăng. Trong khi đó, ở các doanh nghiệp nhập khẩu, giá thành hàng hóa nhập vào cao, sức mua trong nước thấp nên không tăng giá, dẫn đến lợi nhuận bị sụt giảm.
Tuy nhiên, những mặt hàng cạnh tranh với hàng trong nước nhiều thì hàng nhập khẩu do giá thành cao lại không còn lợi thế nên sẽ hạn chế nhập. Vì vậy, khi tỷ giá tăng cao lại là cơ hội cho hàng sản xuất trong nước.
Bà Lam cho biết, tình trạng đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ những tháng cuối năm có đơn dự trù (plan PO) khoảng 3 tháng, trong khi trước đây thường lên đơn này với số lượng lớn đi hàng trong 6-8 tháng.
Đại diện một công ty xuất khẩu lều sang Hàn Quốc có nhà máy tại Ninh Bình cho biết: đặc thù của thị trường lều trại phục vụ cho tầng lớp trung bình cao. Hiện nay, tình hình kinh tế toàn cầu nói chung đang chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố (thuế quan, lạm phát…), gây sức ép lên những ngành khác của thị trường. Ngành lều trại cũng đang bị ảnh hưởng lớn.
Giải pháp cho doanh nghiệp
Trước những thách thức trên, thay vì chờ đợi và ứng phó một cách bị động, ông Nguyễn Quang Huy khuyến cáo doanh nghiệp cần chủ động xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tỷ giá ngay từ đầu.
Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, các công cụ hiệu quả bao gồm việc bán ngoại tệ kỳ hạn (forward) để chốt tỷ giá bán ngay hôm nay, hoặc sử dụng quyền chọn bán (put option) để vừa có mức tỷ giá bảo hiểm tối thiểu, vừa có cơ hội hưởng lợi nếu tỷ giá tiếp tục tăng. Ngoài ra, việc cân đối dòng tiền, dùng ngoại tệ thu được từ xuất khẩu để thanh toán cho các lô hàng nhập khẩu cũng là một phương án tốt.
Đối với doanh nghiệp nhập khẩu, giải pháp phổ biến là mua ngoại tệ kỳ hạn để cố định chi phí đầu vào. Trong trường hợp dòng tiền chưa khớp về mặt thời điểm, công cụ hoán đổi ngoại tệ (swap) sẽ là lựa chọn phù hợp. Bên cạnh đó, việc đàm phán các điều khoản chia sẻ rủi ro tỷ giá trong hợp đồng thương mại cũng là biện pháp cần được cân nhắc.
Mọi doanh nghiệp nên xây dựng một chính sách quản trị rủi ro tỷ giá bài bản, kết nối chặt chẽ với ngân hàng để tận dụng các sản phẩm phái sinh, và đa dạng hóa thị trường để tránh phụ thuộc vào chỉ một đồng tiền.
Tại ngân hàng, ông Jung Hyo Chang chia sẻ, các khoản vay bằng ngoại tệ trở nên rủi ro hơn khi khả năng trả nợ của khách hàng bị ảnh hưởng, từ đó làm gia tăng rủi ro tín dụng. Do đó, ngân hàng cần thẩm định chặt chẽ hơn cũng như tăng cường yêu cầu về tài sản bảo đảm.
Biến động tỷ giá có thể làm tăng chi phí giao dịch và rủi ro thanh toán quốc tế, buộc ngân hàng phải củng cố công tác quản lý thanh khoản và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo cho các giao dịch tài chính toàn cầu diễn ra thông suốt.
Trong giao dịch ngoại hối, biến động mạnh vừa mang lại cơ hội vừa tiềm ẩn rủi ro. Mặc dù khối lượng giao dịch có thể gia tăng, ngân hàng vẫn cần quản trị rủi ro thị trường và phân bổ vốn một cách thận trọng nhằm tránh tình trạng lợi nhuận biến động quá mức.
Trước biến động tỷ giá, Ngân hàng đã xây dựng một bộ giải pháp toàn diện nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong việc quản lý rủi ro phát sinh từ biến động tỷ giá, bao gồm: Cung cấp các báo cáo, nhận định thị trường định kỳ giúp khách hàng đưa ra quyết định kịp thời và tối ưu hóa cơ cấu chi phí; cung cấp các sản phẩm phái sinh ngoại tệ (như hợp đồng kỳ hạn, hoán đổi) để phòng ngừa rủi ro; tư vấn chuyên sâu về quản trị dòng tiền và rủi ro tỷ giá. Tuy nhiên, tính hiệu quả cũng như chi phí của các công cụ phái sinh còn phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp, mức độ tiếp xúc với rủi ro tỷ giá và chu kỳ kinh doanh.
Tỷ giá sẽ có xu hướng giảm dần
Dựa trên triển vọng kinh tế vĩ mô, ông Jung Hyo Chang dự báo tỷ giá trong các quý tới sẽ tiếp tục biến động do chịu tác động từ chính sách lãi suất toàn cầu và những bất ổn địa chính trị. Hiện kỳ vọng về việc Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 9 đang gia tăng. Trong bối cảnh đồng USD được dự báo suy yếu, khả năng VND giảm mạnh là khó dự đoán, song nhiều khả năng tỷ giá sẽ có xu hướng giảm dần theo diễn biến của chỉ số USD-Index.
Ông Nguyễn Quang Huy cũng dự báo, bức tranh tỷ giá đến cuối năm sẽ ổn định hơn nhờ sự kết hợp của các yếu tố thuận lợi cả từ quốc tế và trong nước.
Xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu đang dần nới lỏng. Việc Fed dự kiến hạ lãi suất và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã có động thái đi trước sẽ làm giảm sức nóng của đồng USD, qua đó giảm áp lực lên các đồng tiền mới nổi, bao gồm cả VND.
Trong nước, dòng vốn ngoại hối được kỳ vọng sẽ tích cực hơn nhờ sự kiện nâng hạng thị trường chứng khoán có thể diễn ra, giúp giảm đà bán ròng của khối ngoại. Cùng với đó, các nguồn cung ngoại tệ quan trọng như kiều hối (tăng mạnh theo mùa vụ cuối năm) và dòng vốn FDI giải ngân tiếp tục duy trì ở mức tốt sẽ làm tăng nguồn cung ngoại tệ thực. Những yếu tố này không chỉ giúp cân bằng thị trường mà còn tạo thêm dư địa để NHNN can thiệp, bình ổn tỷ giá khi cần.
Dù áp lực ngắn hạn từ nhu cầu nhập khẩu và trả nợ ngoại tệ cuối năm vẫn còn, nhưng với những lực đỡ vững chắc kể trên, tỷ giá USD/VND được kỳ vọng sẽ được kiểm soát trong biên độ cho phép, khó xảy ra biến động sốc và có xu hướng ổn định.
Cát Lam
