Vì sao đồng USD trượt dài?
Trong kỷ nguyên Trump 2.0, đồng USD đang gánh chịu áp lực ngày càng gia tăng trên thị trường tài chính toàn cầu, phản ánh mối lo ngại sâu sắc về tương lai kinh tế của nước Mỹ.
Đáng ngạc nhiên là các phân khúc khác của thị trường lại đang hoạt động khá tốt trong bối cảnh đầy biến động hiện nay. Thị trường chứng khoán Mỹ đã nhanh chóng vượt qua cú sốc từ đầu tháng 4/2025 khi Tổng thống Trump công bố thuế quan thương mại toàn cầu, và đã lấy lại các mức cao kỷ lục. Chỉ những nhà phân tích chuyên sâu, những người theo dõi sát sao các mức lợi suất khác nhau trên thị trường trái phiếu, mới có thể nhận thấy dấu hiệu lo ngại trên thị trường nợ.
Tuy nhiên, đồng USD đang phải hứng chịu đòn giáng mạnh. Giá trị của nó đã giảm hơn 10% so với đầu năm và vẫn còn 1 quý nữa mới hết năm. Đây có thể là năm tồi tệ nhất của đồng tiền thương mại và dự trữ chủ đạo thế giới trong hơn hai thập kỷ, với sự sụt giảm so với tất cả các đồng tiền chính khác trên toàn cầu.
Rõ ràng, đây không phải là kết quả của một làn sóng rút vốn hàng loạt khỏi tài sản Mỹ - thị trường chứng khoán sôi động đã bác bỏ giả thuyết này một cách dứt khoát. Thay vào đó, nó phản ánh một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách nhà đầu tư toàn cầu tiếp cận thị trường Mỹ.
George Saravelos của Deutsche Bank đã chỉ ra trong một báo cáo đáng chú ý tuần này rằng: "Các nhà đầu tư nước ngoài hiện đang loại bỏ rủi ro từ đồng USD với tốc độ chưa từng có”.
Điều này có nghĩa là, mặc dù nhà đầu tư nước ngoài vẫn muốn mua cổ phiếu của các công ty tăng trưởng nhanh (phần lớn ở Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ), nhưng khi mua tài sản Mỹ, họ đồng thời bán đồng USD để trung hòa rủi ro tỷ giá khi mang lợi nhuận đầu tư về nước.
Theo Saravelos, lần đầu tiên trong thập kỷ này, dòng vốn có phòng ngừa rủi ro vào các quỹ ETF của Mỹ đang vượt trội hơn dòng vốn không được phòng ngừa. Sự thay đổi này "đặc biệt rõ rệt" trong lĩnh vực cổ phiếu, nơi hơn 80% dòng vốn đầu tư hiện được phòng ngừa rủi ro - một sự gia tăng đột biến từ đầu năm, khi tỷ lệ này gần như bằng không. Đối với trái phiếu, tỷ lệ phòng ngừa rủi ro cũng đã lên tới khoảng 50%.
Lời giải thích tương đối buồn tẻ cho điều này là Mỹ vừa mới bắt đầu lại việc cắt giảm lãi suất trong khi một số ngân hàng trung ương lớn khác đang báo hiệu chu kỳ cắt giảm của họ đang ở hoặc gần đến hồi kết. Khi lãi suất di chuyển theo hướng ngược nhau, các đồng tiền thường có xu hướng theo sau, ngay cả khi các yếu tố khác gợi ý một kết quả khác - như trong trường hợp đồng Euro vẫn duy trì sự ổn định đáng kinh ngạc bất chấp vòng lặp khủng hoảng chính trị mới nhất ở Pháp.
Các thông điệp từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong tuần này càng làm rõ mức độ mà nếu ông Trump đạt được mục đích, lãi suất sẽ tiếp tục giảm mạnh. Fed đã cắt giảm 0.25 điểm phần trăm trong ngày 17/09, nhưng biểu đồ dot-plot - vốn thể hiện dự báo của các nhà hoạch định chính sách về lãi suất trong tương lai - có một dự báo ngoại lệ đáng chú ý, được tin là của Stephen Miran, người mới được ông Trump bổ nhiệm vào Fed.
Ông Miran là người duy nhất bỏ phiếu ủng hộ cắt giảm lãi suất 0.5 điểm phần trăm trong tháng này, và dự báo của ông (mặc dù ẩn danh nhưng logic cho thấy đó phải là của ông) dự báo lãi suất giảm thêm 1.25 điểm phần trăm trong phần còn lại của năm nay. Với chỉ hai cuộc họp chính sách tiền tệ còn lại trong năm 2025, điều này ngụ ý những đợt cắt giảm lãi suất mạnh tay kiểu khủng hoảng tại mỗi cuộc họp, thậm chí có thể là cắt giảm giữa các cuộc họp. Mặc dù ông Miran khó có thể đạt được mục đích, nhưng đây là một tín hiệu mạnh mẽ về những gì một Fed hoàn toàn dưới sự kiểm soát của ông Trump có thể thực hiện.
Tuy nhiên, lãi suất chỉ là một nửa câu chuyện. Tỷ lệ phòng ngừa rủi ro đồng USD đã tăng vọt từ lâu trước khi lãi suất bắt đầu giảm trở lại tuần này. Mặc dù trên lý thuyết, một đồng USD yếu hơn giúp thúc đẩy sản xuất trong nước - điều mà chính quyền Trump có thể hài lòng - nhưng đây là tín hiệu đáng lo ngại rằng nhà đầu tư đang e ngại về sự suy yếu thể chế ở Mỹ, với tất cả biến động và chi phí kinh tế dài hạn kèm theo. Giá vàng tăng vọt lên mức cao kỷ lục mới trong tuần này cũng phát đi tín hiệu tương tự.
Trong báo cáo dự báo 5 năm mới công bố tuần này, công ty đầu tư Robeco ước tính có 35% khả năng trật tự tài chính toàn cầu sẽ sụp đổ hoàn toàn. Theo họ, sự sụp đổ này diễn ra thông qua việc các tổ chức quốc tế (như IMF, WTO) và các ngân hàng trung ương các nước mất đi quyền lực và ảnh hưởng. Mỹ được xem là quốc gia đang đi đầu trong việc làm suy yếu các tổ chức này.
"Các nhà đầu tư vẫn đang leo lên một bức tường lo lắng", Peter van der Welle tại công ty quản lý tài sản Hà Lan nhận định. "Sự suy thoái quá mức" này, như ông gọi nó, hiện được nhiều người xem là một khả năng nghiêm trọng có thật.
Bài học rút ra từ tình hình hiện tại là sự phục hồi ấn tượng của thị trường chứng khoán đang che giấu nỗi lo sâu sắc của nhà đầu tư về tương lai của nền kinh tế toàn cầu và về sự chuyển đổi mô hình chính trị đang diễn ra rõ ràng ở Mỹ. Hiện tại, đồng USD đang là "vật tế thần" gánh chịu hậu quả.
Vũ Hạo (Theo FT)
