XK nông sản vào Mỹ: Thị trường lớn, thách thức lớn

XK nông sản vào Mỹ: Thị trường lớn, thách thức lớn

Mặc dù đã bắt đầu thâm nhập thị trường Mỹ nhiều năm qua, các mặt hàng nông sản của Việt Nam vẫn chưa thể thâm nhập sâu vào thị trường tiềm năng này. Việt Nam hiện vẫn còn kém xa các nước trong khu vực trong việc cung ứng nông sản cho thị trường Mỹ,...

Mặc dù đã bắt đầu thâm nhập thị trường Mỹ nhiều năm qua, các mặt hàng nông sản của Việt Nam vẫn chưa thể thâm nhập sâu vào thị trường tiềm năng này. Việt Nam hiện vẫn còn kém xa các nước trong khu vực trong việc cung ứng nông sản cho thị trường Mỹ, một thị trường rất lớn với kim ngạch nhập khẩu nông sản lên đến 40 tỷ USD mỗi năm.

 

Theo các chuyên gia nông nghiệp và phân tích thị trường, Việt Nam rất có lợi thế về 3 mặt hàng cà phê, tiêu và dứa tại thị trường Mỹ. Việt Nam bắt đầu xuất khẩu cà phê, chủ yếu là cà phê vối (robusta) vào Mỹ từ năm 1994 và ngay năm đầu đã đạt 32 triệu USD. Năm sau đó (1995) xuất khẩu tăng vọt lên 145,2 triệu USD và hiện nay Mỹ đang là thị trường xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 của Việt Nam sau Bỉ. Mỹ đang là nước tiêu thụ và cũng là nước nhập khẩu cà phê lớn nhất trên thế giới với khoảng 1,2 triệu tấn cà phê nhập khẩu, trị giá 3 tỷ USD mỗi năm.

 

Dự kiến trong 10 năm tới nhu cầu nhập khẩu cà phê của Mỹ tiếp tục tăng khoảng 10%/năm. Trong 10 nước xuất khẩu cà phê lớn nhất sang Mỹ hiện nay có tới 8 nước Mỹ La tinh. Đây là một thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam bởi các nước này cùng với lợi thế về địa lý đã có thời gian dài thâm nhập thị trường này nên nắm vững thói quen, thị hiếu và đã thiết lập được các kênh thâm nhập hiệu quả. Bên cạnh đó, người Mỹ vẫn ưa chuộng sản phẩm cà phê chè (arabica) vốn xuất xứ từ Mỹ La tinh hơn so với cà phê vối từ Đông Nam Á.

 

Về phía chủ quan, phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chưa chú trọng đúng mức đến việc xây dựng và quảng bá thương hiệu cũng như chưa tạo chất lượng đồng đều của thành phẩm chế biến nên các doanh nghiệp nước ngoài chỉ mua các sản phẩm của Việt Nam ở dạng chế biến thô giá rẻ.

 

Thâm nhập vào Mỹ chậm hơn cà phê nhưng hồ tiêu Việt Nam cũng nhanh chóng tăng sản lượng xuất khẩu vào thị trường này. Nếu như năm 1997, hạt tiêu Việt Nam xuất sang Mỹ mới chỉ đạt 2,1 triệu USD thì đến năm 2002 đã lên 11 triệu USD và hiện nay vẫn tiếp tục gia tăng. Sự tăng vọt này là do các thương nhân Mỹ tăng cường nhập hạt tiêu thẳng từ Việt Nam và giảm nhập qua các công ty trung gian nước ngoài.

 

Mỹ hiện đang là nước nhập khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới với 63.900 tấn, chiếm 22% tổng lượng tiêu nhập khẩu của thế giới trong năm 2003. Việt Nam hiện đang có trên 50.000ha tiêu, sản lượng khoảng 90.000 tấn và trở thành nước xuất khẩu tiêu lớn nhất thế giới. Tuy nhiên hiện nay hầu như chưa có doanh nghiệp Việt Nam nào xuất khẩu trực tiếp và thâm nhập đến thị trường tiêu dùng cuối cùng của Mỹ mà hình thức chủ yếu vẫn là xuất khẩu thô hoặc đã sơ chế và các công ty Mỹ sẽ chế biến lại.

 

Tại Mỹ, trong các loại trái cây, dứa được tiêu thụ mạnh thứ 5 sau cam, nho, táo và chuối với mức bình quân 5,6kg/người/năm. Từ sau khi Hiệp định thương mại Việt- Mỹ ký kết, sản phẩm dứa Việt Nam đã thâm nhập mạnh mẽ thị trường này và đến nay Mỹ trở thành nước nhập khẩu dứa lớn nhất nhì của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, thương hiệu dứa của Việt Nam chưa đủ mạnh và chủ yếu vẫn xuất theo giá FOB và chịu đứng sau ‘’mác’’ của khách hàng. Lý do dứa Việt Nam đang phải chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ với dứa của Philíppin, Thái Lan bởi giá thành cao từ 5 đến 10% ở 3 khâu: nguyên liệu, chế biến và vận chuyển. Theo Tổng Công ty rau quả Việt Nam, hiện có tới 100% lượng dứa các loại xuất khẩu sang Mỹ đều theo giá FOB, điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp phải chia sẻ phần lợi nhuận cho các nhà nhập khẩu Mỹ.

 

Theo tiến sĩ Đăng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Kinh tế Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) trong những năm tới, khi đã dần thâm nhập và nắm chắc được các yếu tố và xu hướng thị trường, doanh nghiệp Việt Nam sẽ thuận lợi hơn trong thúc đẩy xuất khẩu sang Mỹ. Tuy nhiên, ngay lúc này, vấn đề đầu tiên các doanh nghiệp nên chú trọng là sản xuất sản phẩm chất lượng cao, an toàn, sạch sau đó mới tính đến giảm giá thành sản xuất, tăng cường hơn nữa cho công nghệ chế biến và tạo dựng thương hiệu./.

TTXVN