Chính sách chứng khoán 2025: Đơn giản hóa thủ tục, nâng cao sự lành mạnh của thị trường
Năm 2025, Nghị định 245 được ban hành để hoàn thiện khung pháp lý sau khi sửa đổi Luật Chứng khoán. Bên cạnh đó, nhiều thông tư được ban hành nhằm cải cách thủ tục hành chính, tăng sức hút với vốn ngoại và nâng cao sự ổn định, lành mạnh của thị trường chứng khoán.
Ban hành khung pháp lý đi cùng Luật Chứng khoán mới
Ngày 29/11/2024, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật 56/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật trong lĩnh vực tài chính, trong đó có Luật Chứng khoán.
Để bảo đảm các quy định sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán được triển khai đồng bộ, thống nhất, kịp thời và hiệu quả, Bộ Tài chính đã trình cơ quan có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết Luật. Theo đó, ngày 11/09/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 155/2025/NĐ-CP.
Nghị định 245 đã sửa đổi, bổ sung một số quy định về chào bán, phát hành chứng khoán, tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán, hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, sửa đổi, bổ sung quy định để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia TTCK, sửa đổi các quy định liên quan đến bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và tăng cường quản trị công ty đại chúng.
Nghị định sửa đổi, bổ sung quy định để triển khai dịch vụ công trực tuyến, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp, các thành viên khi tham gia thị trường.
* Luật, Nghị định mới về chứng khoán mở cánh cửa cho cơ chế bù trừ trung tâm (CCP)
* Nhiều quy định mới siết chuẩn công ty đại chúng
* Điều chỉnh khung pháp lý chào bán chứng khoán theo hướng vừa nới lỏng, vừa siết chặt
Rút ngắn thời gian IPO kết hợp niêm yết
Trong khuôn khổ, Nghị định 245 bao gồm các quy định đơn giản hóa 34/95 thủ tục hành chính (tương đương 35.8% thủ tục hành chính). Theo đó, quy định nguyên tắc về việc nộp và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính theo hình thức điện tử, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân trong ứng dụng công nghệ số khi thực hiện thủ tục hành chính về chứng khoán và TTCK.
Về thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động chào bán, phát hành chứng khoán, Nghị định 245 đã sửa đổi, bổ sung các quy định để đơn giản hóa nhiều điều kiện, thành phần hồ sơ đăng ký chào bán, phát hành chứng khoán cho doanh nghiệp; đơn giản hóa thủ tục chào mua công khai thông qua việc rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ chào mua công khai từ 15 ngày xuống còn 7 ngày làm việc…, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khi huy động vốn, tham gia đầu tư trên TTCK.
Bên cạnh đó, Nghị định sửa đổi, bổ sung các quy định để đơn giản hóa thành phần hồ sơ, trình tự, thủ tục niêm yết chứng khoán; bổ sung quy định về trình tự, thủ tục niêm yết cổ phiếu đồng thời với chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO); rút ngắn thời gian tổ chức đăng ký niêm yết phải đưa chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ) vào giao dịch còn 30 ngày kể từ ngày Sở giao dịch chứng khoán chấp thuận đăng ký niêm yết (thay vì 90 ngày như quy định tại Nghị định số 155/2020), đảm bảo tốt hơn quyền lợi nhà đầu tư trong thực hiện các quyền chuyển nhượng chứng khoán trên thị trường.
Rút ngắn thời gian mở tài khoản cho nhà đầu tư ngoại
Ngày 30/06, Bộ Tài chính ban hàng Thông tư 20/2025/TT-BTC sửa đổi Thông tư 51/2021/TT-BTC, tập trung điều chỉnh các quy định liên quan đến việc mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp; nghĩa vụ công bố thông tin và chế độ báo cáo của nhà đầu tư nước ngoài nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong công tác quản lý.
Thông tư 20 quy định, nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức phát hành chứng chỉ lưu ký tại nước ngoài phải mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một ngân hàng lưu ký được phép kinh doanh ngoại hối để thực hiện toàn bộ các hoạt động đầu tư, nhận cổ tức, chuyển tiền và các giao dịch có liên quan trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Mọi hoạt động chuyển tiền để thực hiện các giao dịch, đầu tư, các thanh toán khác liên quan đến hoạt động đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài thuộc trường hợp mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối và hoạt động của tổ chức phát hành chứng chỉ lưu ký tại nước ngoài, nhận và sử dụng cổ tức, lãi được chia, mua ngoại tệ để chuyển ra nước ngoài (nếu có) và các giao dịch khác có liên quan đều phải thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư gián tiếp.
Liên quan đến việc mở tài khoản đầu tư gián tiếp, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 03/2025/TT-NHNN ngày 29/04 quy định về mở và sử dụng tài khoản bằng đồng Việt Nam để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam (thay cho Thông tư 05/2014/TT-NHNN). Điểm khác biệt của Thông tư 03 so với quy định cũ là mở rộng hơn đối tượng áp dụng và cập nhật linh hoạt cơ chế tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài; cho phép mở nhiều tài khoản theo mã giao dịch trong các trường hợp hợp lý; tăng cường quản lý thông tin, chứng từ, giao dịch nhằm minh bạch hóa nguồn vốn.
Quy định về tỷ lệ an toàn tài chính của công ty chứng khoán
Bộ Tài chính ban hành Thông tư 102/2025/TT-BTC ngày 29/10 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 91/2020/TT-BTC quy định chỉ tiêu an toàn tài chính và biện pháp xử lý đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng chỉ tiêu an toàn tài chính.
Ngoài các nội dung điều chỉnh cho phù hợp, đồng bộ với quy định pháp luật hiện hành (Luật 56/2024, Nghị định 155/2020, Nghị định 245/2025 và các văn bản hướng dẫn thi hành), Thông tư 102/2025 được ban hành với mục tiêu tính các chỉ tiêu an toàn tài chính bao quát được rủi ro trong hoạt động của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ (tổ chức kinh doanh chứng khoán) phù hợp sự phát triển mạnh mẽ cả chiều rộng và chiều sâu của thị trường chứng khoán, đặc biệt là tốc độ tăng vốn hóa thị trường trong thời gian qua.
Qua đó, việc ban hành Thông tư 102 giúp các tổ chức kinh doanh chứng khoán quản trị rủi ro tốt hơn, nâng cao năng lực, khả năng cung cấp dịch vụ, thu hút được các nhà đầu tư, đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp.
Đồng thời, Thông tư được ban hành cũng góp phần gia tăng hiệu quả quản lý Nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán, bảo đảm thị trường hoạt động hiệu quả, minh bạch, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia thị trường.
Sửa đổi quy định về chào bán, phát hành, mua lại cổ phiếu
Ngày 15/12, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 115/2025/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 118/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 về việc hướng dẫn một số nội dung về chào bán, phát hành chứng khoán, chào mua công khai, mua lại cổ phiếu, đăng ký công ty đại chúng và hủy tư cách công ty đại chúng
Một trong những nội dung trọng tâm của Thông tư là sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến hồ sơ, mẫu biểu trong hoạt động chào bán và phát hành chứng khoán.
Thông tư cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định về công bố thông tin trong quá trình chào bán, phát hành chứng khoán ra công chúng. Theo quy định mới, doanh nghiệp phát hành phải thực hiện công bố thông tin kịp thời, đầy đủ hơn trong suốt quá trình chào bán, từ thời điểm nộp hồ sơ đến khi hoàn tất đợt phát hành, qua đó tăng cường trách nhiệm giải trình của tổ chức phát hành và các bên liên quan.
Đối với hoạt động mua lại cổ phiếu, Thông tư 115 đã làm rõ thêm trách nhiệm báo cáo và công bố thông tin của công ty đại chúng khi thay đổi phương án mua lại cổ phiếu. Quy định sửa đổi nhằm hạn chế tình trạng điều chỉnh phương án mua lại cổ phiếu gây nhiễu thông tin và ảnh hưởng đến quyền lợi nhà đầu tư.
Đáng chú ý, Thông tư tiếp tục nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của các chủ thể tham gia thị trường như tổ chức phát hành, tổ chức bảo lãnh phát hành, tổ chức tư vấn, tổ chức kiểm toán và các cá nhân liên quan trong việc bảo đảm tính chính xác, trung thực của hồ sơ chào bán, phát hành chứng khoán. Bên cạnh đó, Thông tư cũng sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến đăng ký công ty đại chúng và hủy tư cách công ty đại chúng.
* Đón đọc Kỳ 2: Những đề án nâng tầm thị trường
Chí Kiên
