Thị trường bán lẻ trước giờ G: Khó khăn cho doanh nghiệp trong nước
Sức hút của thị trường bán lẻ Việt Nam hiện chỉ đứng sau các nền kinh tế đang nổi như: Trung Quốc, Nga, ấn Độ,... Năm 2007, người Việt Nam chi gần 45 tỷ USD cho việc mua sắm nên việc tạo nên sức hấp dẫn cũng là điều dễ hiểu. Càng đến gần ngày mở cửa thị trường bán lẻ (01/01/2009), các doanh nghiệp (DN) trong nước càng tỏ ra lo lắng trước sức ép cạnh tranh với những DN nước ngoài đang “đổ bộ” vào Việt Nam.
“Miếng bánh” bị chia nhỏ
Tập đoàn Best Denki, một trong 5 “đại gia” bán lẻ điện máy lớn nhất Nhật Bản đã “tăm tia” thị trường Việt Nam. Best Denki hiện sở hữu 570 chuỗi siêu thị tại Nhật và 40 siêu thị ở Singapore, Malaysia, Hồng Kông (Trung Quốc), Indonesia, ...Với kinh nghiệm 55 năm thành lập và gần hai năm hoạt động theo phương thức nhượng quyền thương mại với một DN Việt Nam, Best Denki đã sẵn sàng liên doanh để trực tiếp tham gia thị trường này. Ông C.J. Raij, Giám đốc bộ phận kinh doanh tiếp thị và phát triển thị trường nước ngoài của Best Denki cho biết, với mong muốn trực tiếp đầu tư và được tham gia kinh doanh tại thị trường bán lẻ điện máy ở Việt Nam, Best Denki và các đối tác vừa kết thúc giai đoạn đàm phán và đang hoàn tất thủ tục, chuẩn bị thành lập liên doanh trong lĩnh vực này.
Ngoài ra, không thể không kể đến những tên tuổi đã có mặt và chiếm thị phần đáng kể ở thị trường bán lẻ Việt Nam như: South Asia Investments Pte (Singapore), hệ thống siêu thị Big C (Pháp), Metro Cash & Carry (Đức), Zen Plaza (Nhật Bản), Diamond Plaza (Hàn Quốc), Parkson (Tập đoàn Lion, Malaysia),... Các tập đoàn này không chỉ tập trung tại các thành phố có sức mua lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội mà còn mở rộng phạm vi hoạt động đến các tỉnh thành tại miền Trung, miền Tây... Metro Cash & Carry - nhà phân phối lớn thứ 5 thế giới, một trong hai tập đoàn phân phối có mặt đầu tiên tại Việt Nam - mới đây đã đưa 2 trung tâm phân phối tại Hải Phòng và Đà Nẵng vào hoạt động, nâng tổng số trung tâm phân phối của tập đoàn này tại VN lên con số 7. Big C sau khi khai trương siêu thị ở Hà Nội cũng đang tiếp tục kế hoạch đầu tư 120 triệu USD để mở các siêu thị tại Cần Thơ, Đà Nẵng và mở thêm nhiều siêu thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh; Tập đoàn Parkson cũng có dự định xây dựng 10 trung tâm mua sắm...
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay một số tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới đã đến khảo sát thị trường và bày tỏ ý định đầu tư vào Việt Nam, trong đó có tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới với doanh số gần 40 tỷ USD là Tesco (Anh). Ngoài ra, hai nhà bán lẻ nổi tiếng là WalMart và Carrefoul cũng đang “lăm le” đầu tư. Theo ông Tham Tuck Choy, Tổng giám đốc Parkson tại Việt Nam: “Với hơn 80 triệu dân, trong đó đa phần là giới trẻ, thu nhập của người dân ngày càng cao, nhu cầu tiêu dùng đa dạng..., Việt Nam luôn được đánh giá là thị trường đầy tiềm năng”.
Muốn cạnh tranh, doanh nghiệp trong nước phải liên kết
Hiện, nước ta có khoảng 900.000 cửa hàng tạp hóa (chiếm 40% thị phần bán lẻ). Tuy nhiên, trước đoàn quân đông đảo của các DN nước ngoài, phản ứng của các nhà bán lẻ trong nước còn quá chậm. Chẳng hạn, Sài Gòn Co.op, chuỗi siêu thị Vinatex Mart của Tập đoàn Dệt may Việt Nam, mặc dù đã có kế hoạch xây dựng thêm chuỗi siêu thị nhưng việc triển khai còn rất chậm.
Với thực tế đó, nhiều người dự báo, DN Việt Nam sẽ đuối trước làn sóng đầu tư ào ạt của doanh nghiệp nước ngoài. Bà Đinh Thị Mỹ Loan, Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) đã chỉ ra những cái thiếu của hệ thống bán lẻ Việt Nam, đó là: tính chuyên nghiệp, tài chính, tính liên kết, chiến lược dài hạn...
Ông Phạm Đình Đoàn, Tổng giám đốc Tập đoàn Phú Thái lo ngại: “DN nước ngoài có sức mạnh và tiềm lực rất lớn, lại hơn chúng ta cả trăm năm kinh nghiệm. Vì vậy, nếu DN trong nước không đoàn kết sau khi thị trường bán lẻ mở cửa sẽ có khoảng 80% DN phá sản”. Bà Nguyễn Thị Hồng Hương, Tổng giám đốc Vinatex cho rằng, giải pháp sống còn của các DN là phải liên kết với nhau. Sự hợp tác thành công giữa Vinatex và Hapro trong 3 năm qua cho thấy, khi liên kết, DN trong nước vừa phát huy được thế mạnh của mình, vừa đi sâu vào chuyên môn hóa, tiết kiệm được chi phí.
Để tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng cho các DN, Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam đã ra mắt vào ngày 5/10/2007 với khoản 130 DN tham gia. ông Hoàng Thọ Xuân, Vụ trưởng Vụ Chính sách thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: “Vai trò của Hiệp hội là đảm bảo môi trường kinh doanh cho các nhà sản xuất, cung cấp hàng hóa dịch vụ cho các nhà bán lẻ, bảo vệ quyền và ích chính đáng cho DN hội viên; bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng...”.
Tổng giám đốc Metro Cash & Carry Vietnam, ông Uwe Hoelzer:
Hệ thống phân phối tại Việt Nam đang phát triển rất mạnh. Tôi tin rằng, trong tương lai gần, người tiêu dùng ở các vùng nông thôn sẽ thay đổi tư duy mua sắm. Các chợ đơn lẻ cũng đang thay đổi trong việc quản lý để góp phần hoàn thiện hệ thống phân phối, xây dựng và củng cố nền văn minh thương mại.
Đông Giang
Kinh tế nông thôn
