Cáp treo Vinpearl lấn cảng Nha Trang (Kỳ 1):
Cáp treo... “treo” qui hoạch cảng
Mặc dù tuyến cáp treo Vinpearl đã được đưa vào khai thác kinh doanh, nhưng dư luận vẫn chưa hết bức xúc về việc có hay không các cơ quan có trách nhiệm liên quan đã cố tình “quên” đi những thủ tục cần thiết để cho ra đời một công trình “tầm cỡ quốc tế”.
Điều tra của Tuổi Trẻ cho thấy hàng loạt vấn đề bất thường đằng sau việc cấp phép xây dựng tuyến cáp treo...
“Phớt lờ” qui hoạch
Theo các tài liệu chúng tôi có được, cảng Nha Trang được công nhận là cảng quốc tế từ năm 1984. Đến năm 1997, dựa trên đề xuất của UBND tỉnh Khánh Hòa, Bộ GT- VT phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nâng cấp phát triển cảng Nha Trang giai đoạn một đến năm 2020. Theo dự án này, khu cảng tiền phương của cảng Nha Trang sẽ được mở rộng lên 3,43ha (không kể diện tích mặt cầu tàu), trong đó diện tích lấn biển là 2,32ha. Qui mô về năng lực: phải đảm bảo được việc đón tàu container có tải trọng 20.000 DWT và tàu khách tương đương.
Đặc biệt, đến đầu năm 2004 Bộ GT-VT lại có quyết định phê duyệt qui hoạch chi tiết nhóm cảng biển Nam Trung bộ đến năm 2010. Trong đó định hướng phát triển đến năm 2020, cảng Nha Trang cũng được xác định qui mô phát triển ở mức 0,85-1 triệu tấn/năm và chỉ xếp dỡ hàng sạch, sau đó chuyển thành cảng du lịch, tiếp nhận tàu khách 30.000 GRT.
Mặc dù qui hoạch đã được bộ chuyên ngành khẳng định như vậy, hồ sơ xin xây dựng tuyến cáp treo Vinpearl của chủ đầu tư (Công ty cổ phần du lịch và thương mại Vinpearl), rồi sau đó là hồ sơ thẩm định thiết kế cơ sở của Sở GT-VT tỉnh Khánh Hòa đều không thấy xem xét đến hướng qui hoạch phát triển cảng Nha Trang trở thành cảng du lịch quốc tế. Thậm chí, trong văn bản cuối cùng (ngày 14-1-2006) về việc thỏa thuận dự án đầu tư xây dựng công trình tuyến cáp treo Vinpearl của UBND tỉnh Khánh Hòa gửi cho chủ đầu tư cũng chỉ dựa trên các văn bản cho ý kiến về thỏa thuận độ tĩnh không cáp treo của Bộ GT-VT và Bộ Quốc phòng, “phớt lờ” việc qui hoạch cảng.
Theo các chuyên gia về tư vấn và thiết kế cảng biển, việc cho phép xây dựng một công trình cố định như tuyến cáp treo ở ngay trong vùng nước của cảng biển Nha Trang mà không hề căn cứ vào qui hoạch định hướng phát triển thành cảng du lịch là một thiếu sót hết sức nghiêm trọng, gần như “đặt dấu chấm hết” cho hướng phát triển của cảng này trong thời gian tới.
Điều đáng nói, trước khi đặt bút ký cho phép xây dựng cáp treo tại vị trí như hiện nay, các cơ quan chức năng của tỉnh Khánh Hòa cũng hiểu rất rõ tiềm năng phát triển còn rất lớn của cảng này. Dẫn chứng mới nhất: ngày 8-3-2005, chính phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa lúc bấy giờ là ông Nguyễn Trọng Hòa đã có văn bản gửi Cục Hàng hải đề nghị cơ quan này xem xét cho thả phao - rùa để đón tàu Diamond Princess có chiều dài 290m, chiều cao 54m và dung tích 113.000 GRT cập cảng Nha Trang. Điều đó có nghĩa rằng nếu cảng Nha Trang hiện nay được trang bị thêm các phao buộc tàu là hoàn toàn có thể đón các tàu khách du lịch quốc tế gấp bốn lần qui mô cho phép (30.000 GRT).
Có còn là nơi tránh bão?
Trong văn bản số 1685/CHHVN-KHĐT của Cục Hàng hải gửi Bộ GT-VT ngày 11-4-2004 khẳng định: “Khu vực vịnh Nha Trang phía các đảo Hòn Tre, Hòn Tằm, Hòn Một... là khu vực tập kết neo đậu tránh bão cho tàu thuyền trong khu vực vịnh Nha Trang. Hiện khu vực này đang được Cục Hàng hải đưa vào qui hoạch khu neo đậu tránh bão của hệ thống cảng biển VN... Do đó độ cao tĩnh không yêu cầu cho loại tàu có trọng tải 20.000 DWT là 53,54m (175 feet) kể từ mực nước chạy tàu thiết kế (chưa kể khoảng cách dự trữ an toàn của công trình vượt luồng)”.
Như vậy, nếu căn cứ vào nội dung này, so với thiết kế hiện hữu của toàn tuyến cáp treo, có thể thấy chiều cao tĩnh không giữa các trụ cáp treo (tính từ đáy cabin xuống đến hải đồ 00), nơi cao nhất là 45m ( giữa trụ T2 và T3), các trụ tiếp theo chiều cao tĩnh không đã được giảm dần, trong đó nơi thấp nhất chỉ còn 25m (giữa trụ T7 và T8). Riêng độ tĩnh không cắt ngang mặt cảng Nha Trang (giữa trụ T2 và T3) chỉ đạt được độ cao 54m khi thực hiện biện pháp dồn cabin và dùng thủy lực căng cáp.
Các chuyên gia về tàu biển cho rằng với độ tĩnh không của cáp treo cắt ngang vịnh Nha Trang như hiện nay sẽ gây khó khăn cho không ít các loại tàu thuyền có độ tĩnh không ngang bằng hoặc xấp xỉ với độ tĩnh không của cáp treo. Hơn nữa, vào các mùa mưa bão, khi sóng biển lớn thì độ tĩnh không chắc chắn bị hạn chế, cáp treo sẽ là mối nguy hiểm cho các phương tiện tìm đường vào vịnh Nha Trang tránh bão.
Mặc dù ngay từ đầu chính Cục Hàng hải đã báo trước về việc này, nhưng tại hầu hết các hồ sơ thẩm định, cho ý kiến và cuối cùng là văn bản thỏa thuận cho phép đầu tư xây dựng cáp treo Vinpearl của các cơ quan chức năng đều không hề được xem xét, cân nhắc đến các chi tiết quan trọng này.
Có vi phạm hành lang an toàn cảng biển?
Ngày 10-3, ngay trong lễ khai trương tuyến cáp treo, rất nhiều người dân ngồi trên cabin của cáp treo đi sang đảo Hòn Tre, khi băng ngang cảng Nha Trang đã không khỏi lắc đầu ngán ngẩm về sự “liều lĩnh” của các cơ quan chức năng khi cho phép xây dựng các trụ cáp treo ở gần sát với mép cảng. Theo một cán bộ phụ trách chuyên môn của cảng vụ Nha Trang, khoảng cách từ mép cảng phía nam đến trụ T2 và T3 của cáp treo là khoảng 100m, còn nếu tính hình chiếu từ cáp treo đến mép cảng chỉ khoảng 65m.
Trong khi đó, nhằm mục đích đảm bảo an toàn cho các loại phương tiện ra vào cảng, tại mục a, khoản 2, điều 25 về đảm bảo an toàn, an ninh và vệ sinh hàng hải của nội qui các cảng biển thuộc địa phận tỉnh Khánh Hòa (do Cảng vụ Nha Trang - Cục Hàng hải phát hành năm 2005) đã qui định: nghiêm cấm tàu thuyền du lịch, các phương tiện đánh bắt của ngư dân... neo đậu tại vùng nước chung quanh cầu cảng Nha Trang, được giới hạn bởi các đoạn thẳng nối các điểm cách mép ngoài cầu 250 m. Tiếp xúc với Tuổi Trẻ ngày 9- 3, ông Thái Kế Thân - giám đốc cảng vụ Nha Trang - cũng khẳng định: với cảng Nha Trang, trong phạm vi tính từ mép cầu cảng ra ngoài 500m, đều nằm trong vùng an toàn của cảng biển, nghiêm cấm tàu thuyền, các loại phương tiện neo đậu cố định. Mặc dù qui định rất rõ như vậy nhưng không hiểu vì sao các cơ quan chức năng lại dễ dàng bỏ qua để cho xây dựng các trụ cáp treo đồ sộ bằng bêtông và thép cố định ở ngay “vùng an toàn” của cảng Nha Trang.
Một số chuyên gia về hàng hải nhấn mạnh: việc xuất hiện các trụ cáp treo có chiều ngang mỗi cạnh gần 17m, nằm án ngữ ngay sát mặt trước của cảng và ngay sát luồng tàu ra vào là hết sức nguy hiểm cho các loại phương tiện tàu biển. Với những tàu du lịch lớn có chiều dài trên 200m nếu cập được vào cảng thì đuôi tàu sẽ nằm ngay bên dưới của tuyến cáp. “Điều gì sẽ xảy ra nếu vấn đề an ninh trên các cabin chở khách của cáp treo không được kiểm soát”, đó là ý kiến bà Jilly Hosy - điều hành tour của tàu du lịch năm sao Aurora vừa đến Nha Trang ngày 12-3 (tàu không thể cập cảng mà phải trung chuyển khách). Trao đổi với Tuổi Trẻ, giám đốc một đại lý tàu biển cũng khẳng định: “Việc cho phép xây dựng tuyến cáp treo ngay sát cảng như hiện nay là vi phạm Công ước về hàng hải quốc tế”.
Tuổi trẻ
